________________ 81. 87 ] विष्णुपर्व [ 82. 10 धनुश्चिच्छेद रामस्य जरासंधो महाबलः / सात्यकिश्चित्रकः श्यामो युयुधानश्च वीर्यवान् / गदया च जघानाश्वान्कोपात्स मगधेश्वरः // 87 राजाधिदेवो मृदुरः श्वफल्कश्च महाबलः // 102 आदाय मुसलं रामो जरासंधमुपाद्रवत् / सत्राजिच्च प्रसेनश्च बलेन महता वृताः / तयोस्तु युद्धमभवत्परस्परवधैषिणोः // 88 व्यूहस्य पक्षं ते सव्यं प्रतीयुर्द्विषतां मृधे // 103 ततः सैन्येन महता जरासंधोऽभिसंवृतः / व्यूहस्याधं समासेदुम॒दुरेणाभिरक्षितम् / रामकृष्णाग्रगान्भोजानाससाद महाबलः // 89 राजभिश्चापि बहुभिर्वेणुदारिमुखैः सह // 104 ततः प्रक्षुभितस्येव सागरस्य महास्वनः / इति श्रीहरिवंशे एकाशीतितमोऽध्यायः॥ 81 // प्रादुर्बभूव तुमुलः सेनयोरुभयोस्तयोः // 90 82 वेणुभेरीमृदङ्गानां शङ्खानां च सहस्रशः / उभयोः सेनयो राजन्प्रादुरासीन्महास्वनः // 91 वैशंपायन उवाच / क्ष्वेडितास्फोटितोत्क्रुष्टैस्तुमुलः सर्वतोऽभवत्। ततो युद्धानि वृष्णीनां बभूवुः सुमहान्त्यथ / उत्पपात रजश्चापि खुरनेमिसमुद्धतम् // 92 मागधस्य महामात्यैर्नृपैश्चैवानुयायिभिः // 1 समुद्यतमहाशस्त्राः प्रगृह्मतशरासनाः / रुक्मिणा वासुदेवस्य भीष्मकस्याहुकेन च / अन्योन्यमभिगर्जन्तः शूरास्तत्रावतस्थिरे // 93 क्राथस्य वसुदेवेन कैशिकस्य च बभ्रुणा / रथिनः सादिनश्चैव पत्तयश्च सहस्रशः / गदेन चेदिराजस्य दन्तवक्त्रस्य शंभुना / / 2 गजाश्चातिबलास्तत्र संनिपेतुरभीतवत् // 54 तथान्यैवृष्णिवीराणां नृपाणां च महात्मनाम् / स संप्रहारस्तुमुलस्त्यक्त्वा प्राणानवर्तत / युद्धमासीद्धि सैन्यानां सैनिकैर्भरतर्षभ / / 3 वृष्णिभिः सह योधानां जरासंधस्य दारुणः // 95 गजैगजा हयैरश्वाः पदाताश्च पदातिभिः / ततः शिनिरनाधृष्टिर्बभ्रुर्विपृथुराहुकः / रथा रथैर्विमिश्राश्च योधा युयुधिरे नृप // 4 बलदेवं पुरस्कृत्य सैन्यस्यार्धेन दंशिताः // 56 जरासंधस्य राज्ञस्तु रामेणासीत्समागमः / दक्षिणं पक्षमासेदुः शत्रुसैन्यस्य भारत / महेन्द्रस्येव वृत्रेण दारुणो लोमहर्षणः // 5 पालितं चेदिराजेन जरासंधेन चाभिभो // 97 अन्येषां सुमहानासीद्बलौघानां परिक्षयः / उदीच्यैश्च महावीर्यैः शल्यसाल्वादिभिर्नृपः / उभयोः सेनयो राजन्मांसशोणितकर्दमः / / 6 सृजन्तः शरवर्षाणि समभित्यक्तजीविताः // 98 कबन्धानि समुत्तस्थुः सुबहूनि समन्ततः / आगावहः पृथुः कह्वः शतद्युम्नो विदूरथः। तस्मिन्विमर्दे योधानां संख्याव्यक्तिर्न विद्यते // 7 हृषीकेशं पुरस्कृत्य सैन्यस्यार्धेन दंशिताः // 99 / रथी रामो जरासंधं शरैराशीविषोपमैः / भीष्मकेणाभिगुप्तस्य रुक्मिणा च महात्मना / आवृण्वन्नभ्ययाद्वीरस्तं च राजा स मागधः // 8 * प्राच्यैश्च दाक्षिणात्यैश्च गुप्तवीर्यबलान्वितैः।।१०० तो क्षीणशस्त्रौ विरथौ हताश्वौ हतसारथी / - तेषां युद्धं समभवत्समभित्यक्तजीवितम् / गदे गृहीत्वा विक्रान्तावन्योन्यमभिधावताम् // 9 शक्त्यष्टिप्रासबाणौघान्सृजतां तुमुलं महत् // 101 / कम्पयन्तौ भुवं वीरौ तावुद्यतमहागदौ / - 151 -