________________ 13. 21.2] महाभारते [ 13. 21. 24 अथास्य तैलेनाङ्गानि सर्वाण्येवाभ्यमृक्षयत् // 2 अष्टावक्र उवाच / शनैश्चोत्सादितस्तत्र स्नानशालामुपागमत् / हरन्ति दोषजातानि नरं जातं यथेच्छकम् / भद्रासनं ततश्चित्रं ऋषिरन्वाविशन्नवम् // 3 प्रभवामि सदा धृत्या भद्रे स्वं शयनं ब्रज // 14 अथोपविष्टश्च यदा तस्मिन्भद्रासने तदा। स्वयुवाच / सापयामास शनकैस्तमृर्षि सुखहस्तवत् / शिरसा प्रणमे विप्र प्रसादं कर्तुमर्हसि / दिव्यं च विधिवच्चक्रे सोपचारं मुनेस्तदा // 4 भूमौ निपतमानायाः शरणं भव मेऽनघ // 15 स तेन सुसुखोष्णेन तस्या हस्तसुखेन च। यदि वा दोषजातं त्वं परदारेषु पश्यसि / व्यतीतां रजनी कृत्स्नां नाजानात्स महाव्रतः॥ 5 आत्मानं स्पर्शयाम्यद्य पाणि गृहीष्व मे द्विज // 16 तत उत्थाय स मुनिस्तदा परमविस्मितः / न दोषो भविता चैव सत्येनैतद्भवीम्यहम् / पूर्वस्यां दिशि सूर्य च सोऽपश्यदुदितं दिवि // 6 स्वतत्रां मां विजानीहि योऽधर्मः सोऽस्तु वै मयि॥ तस्य बुद्धिरियं किं नु मोहस्तत्त्वमिदं भवेत् / / अष्टावक्र उवाच / भथोपास्य सहस्रांशु किं करोमीत्युवाच ताम् // 7 स्वतश्रा स्वं कथं भद्रे ब्रूहि कारणमत्र वै / सा चामृतरसप्रख्यमृषेरन्नमुपाहरत् / नास्ति लोके हि काचित्स्त्री या वै स्वातन्यमईति // तस्य स्वादुतयानस्य न प्रभूतं चकार सः। पिता रक्षति कौमारे भर्ता रक्षति यौवने / व्यगमच्चाप्यहःशेषं ततः संध्यागमत्पुनः // 8 पुत्राश्च स्थविरीभावे न स्त्री स्वातण्यमर्हति // 19 अथ स्त्री भगवन्तं सा सुप्यतामित्यचोदयत् / स्युवाच / तत्र वै शयने दिव्ये तस्य तस्याश्च कल्पिते // 9 कौमारं ब्रह्मचर्य मे कन्यवास्मि न संशयः / / __ अष्टावक्र उवाच / कुरु मा विमति विप्र श्रद्धां विजहि मा मम / / 20 न भद्रे परदारेषु मनो मे संप्रसज्जति / अष्टावक्र उवाच / उत्तिष्ठ भद्रे भद्रं ते स्वप वै विरमस्व च // 10 यथा मम तथा तुभ्यं यथा तव तथा मम / भीष्म उवाच / जिज्ञासेयमृषेस्तस्य विघ्नः सत्यं नु किं भवेत् // 21 सा तदा तेन विप्रेण तथा धृत्या निवर्तिता। आश्चयं परमं हीदं किं नु श्रेयो हि मे भवेत् / स्वतबास्मीत्युवाचैनं न धर्मच्छलमस्ति ते // 11 दिव्याभरणवत्रा हि कन्येयं मामुपस्थिता // 22 __ अष्टावक्र उवाच / किं त्वस्याः परमं रूपं जीर्णमासीत्कथं पुनः / नास्ति स्वतन्त्रता स्त्रीणामस्वतत्रा हि योषितः / कन्यारूपमिहाद्यैव किमिहात्रोत्तरं भवेत् // 23 प्रजापतिमतं ह्येतन्न स्त्री स्वातन्त्र्यमर्हति // 12 यथा परं शक्तिधृतेर्न व्युत्थास्ये कथंचन / स्युवाच / न रोचये हि व्युत्थानं धृत्यैवं साधयाम्यहम् // 24 बाधते मैथुनं विप्र मम भक्तिं च पश्य वै। इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि अधर्म प्राप्स्यसे विप्र यन्मां त्वं नाभिनन्दसि॥१३ | .. एकविंशतितमोऽध्यायः॥२१॥ - 2540 -