________________ 15. 45. 4] महाभारते [15. 45. 31 तद्भूहि द्विजमुख्य त्वमस्माकं च प्रियोऽतिथिः // 4 गान्धार्यास्तु पृथा राजंश्चक्षुरासीदनिन्दिता // 17 नारद उवाच / ततः कदाचिद्गङ्गायाः कच्छे स नृपसत्तमः / चिरदृष्टोऽसि मे राजन्नागतोऽस्मि तपोवनात् / गङ्गायामाप्लुतो धीमानाश्रमाभिमुखोऽभवत् / / 18 परिदृष्टानि तीर्थानि गङ्गा चैव मया नृप // 5 अथ वायुः समुद्भूतो दावाग्निरभवन्महान् / ददाह तद्वनं सर्वं परिगृह्य समन्ततः // 19 युधिष्ठिर उवाच / दह्यत्सु मृगयूथेषु द्विजिह्वेषु समन्ततः। वदन्ति पुरुषा मेऽद्य गङ्गातीरनिवासिनः। वराहाणां च यूथेषु संश्रयत्सु जलाशयान् // 20 धृतराष्ट्रं महात्मानमास्थितं परमं तपः // 6 समाविद्धे वने तस्मिन्प्राप्ते व्यसन उत्तमे / अपि दृष्टस्त्वया तत्र कुशली स कुरूद्वहः / निराहारतया राजा मन्दप्राणविचेष्टितः / गान्धारी च पृथा चैव सूतपुत्रश्च संजयः॥७ असमर्थोऽपसरणे सुकृशौ मातरौ च ते // 21 . कथं च वर्तते चाद्य पिता मम स पार्थिवः / ततः स नृपतिर्दृष्ट्वा वह्निमायान्तमन्तिकात् / श्रोतुमिच्छामि भगवन्यदि दृष्टस्त्वया नृपः // 8 इदमाह ततः सूतं संजयं पृथिवीपते // 22 नारद उवाच। गच्छ संजय यत्राग्निर्न त्वां दहति कर्हिचित् / स्थिरीभूय महाराज शृणु सर्व यथातथम् / वयमत्राग्निना युक्ता गमिष्यामः परां गतिम // 23 यथा श्रुतं च दृष्टं च मया तस्मिंस्तपोवने // 9 तमुवाच किलोद्विग्नः संजयो वदतां वरः / वनवासनिवृत्तेषु भवत्सु कुरुनन्दन / राजन्मृत्युरनिष्टोऽयं भविता ते वृथाग्निना // 24 कुरुक्षेत्रात्पिता तुभ्यं गङ्गाद्वारं ययौ नृप / / 10 न चोपायं प्रपश्यामि मोक्षणे जातवेदसः / गान्धार्या सहितो धीमान्वध्वा कुन्या समन्वितः / यदत्रानन्तरं कायं तद्भवान्वक्तुमर्हति // 25 संजयेन च सूतेन साग्निहोत्रः सयाजकः // 11 इत्युक्तः संजयेनेदं पुनराह स पार्थिवः / आतस्थे स तपस्तीव्र पिता तव तपोधनः। नैष मृत्युरनिष्टो नो निःसृतानां गृहात्स्वयम् // 26 वीटां मुखे समाधाय वायुभक्षोऽभवन्मुनिः // 12 जलमग्निस्तथा वायुरथ वापि विकर्शनम् / वने स मुनिभिः सर्वैः पूज्यमानो महातपाः। तापसानां प्रशस्यन्ते गच्छ संजय माचिरम् // 27 त्वगस्थिमात्रशेषः स षण्मासानभवन्नृपः // 13 इत्युक्त्वा संजयं राजा समाधाय मनस्तदा। गान्धारी तु जलाहारा कुन्ती मासोपवासिनी / प्राङ्मुखः सह गान्धार्या कुन्त्या चोपाविशत्तदा // संजयः षष्ठभक्तेन वर्तयामास भारत // 14 संजयस्तं तथा दृष्ट्वा प्रदक्षिणमथाकरोत् / अग्नीस्तु याजकास्तत्र जुहुवुर्विधिवत्प्रभो / उवाच चैनं मेधावी युवात्मानमिति प्रभो // 29 दृश्यतोऽदृश्यतश्चैव वने तस्मिन्नृपस्य ह // 15 / ऋषिपुत्रो मनीषी स राजा चक्रेऽस्य तद्वचः / अनिकेतोऽथ राजा स बभूव वनगोचरः / संनिरुध्येन्द्रियग्राममासीत्काष्ठोपमस्तदा // 30 ते चापि सहिते देव्यौ संजयश्च तमन्वयुः // 16 गान्धारी च महाभागा जननी च पृथा तव / संजयो नृपतेर्नेता समेषु विषमेषु च। दावाग्निना समायुक्त स च राजा पिता तव // 31 -2898 -