________________ 15. 41. 16 ] महाभारते [ 15. 42. 14 आजग्मुस्ते महात्मानः सवाहाः सपदानुगाः // 16 गतेषु तेषु सर्वेषु सलिलस्थो महामुनिः / सूत उवाच / धर्मशीलो महातेजाः कुरूणां हितकृत्सदा। एतच्छ्रुत्वा नृपो विद्वान्हृष्टोऽभूजनमेजयः / ततः प्रोवाच ताः सर्वाः क्षत्रिया निहतेश्वराः॥१७ पितामहानां सर्वेषां गमनागमनं तदा // 1 या याः पतिकृताललोकानिच्छन्ति परमस्त्रियः / अब्रवीच्च मुदा युक्तः पुनरागमनं प्रति / ता जाह्नवीजलं क्षिप्रमवगाहन्त्वतन्द्रिताः // 18 कथं नु त्यक्तदेहानां पुनस्तद्रूपदर्शनम् // 2 ततस्तस्य वचः श्रुत्वा श्रद्दधाना वराङ्गनाः / इत्युक्तः स द्विजश्रेष्ठो व्यासशिष्यः प्रतापवान् / श्वशुरं समनुज्ञाप्य विविशुर्जाह्नवीजलम् // 19 प्रोवाच वदतां श्रेष्ठस्तं नृपं जनमेजयम् // 3 विमुक्ता मानुषैर्देहैस्ततस्ता भर्तृभिः सह / अविप्रणाशः सर्वेषां कर्मणामिति निश्चयः / समाजग्मुस्तदा साध्व्यः सर्वा एव विशां पते // कर्मजानि शरीराणि तथैवाकृतयो नृप // 4 एवं क्रमेण सर्वास्ताः शीलवत्यः कुलस्त्रियः। महाभूतानि नित्यानि भूताधिपतिसंश्रयात् / प्रविश्य तोयं निर्मुक्ता जग्मुभर्तृसलोकताम् // 21 तेषां च नित्यसंवासो न विनाशो वियुज्यताम् // 5 दिव्यरूपसमायुक्ता दिव्याभरणभूषिताः। . अनाशाय कृतं कर्म तस्य चेष्टः फलागमः / दिव्यमालाम्बरधरा यथासां पतयस्तथा // 22 आत्मा चैभिः समायुक्तः सुखदुःखमुपाश्रुते // 6 ताः शीलसत्त्वसंपन्ना वितमस्का गतक्लमाः / अविनाशी तथा नित्यं क्षेत्रज्ञ इति निश्चयः। : सर्वाः सर्वगुणैर्युक्ताः स्वं स्वं स्थानं प्रपेदिरे // 23 भूतानामात्मभावो यो ध्रुवोऽसौ संविजानताम् // 7 यस्य यस्य च यः कामस्तस्मिन्कालेऽभवत्तदा / यावन्न क्षीयते कर्म तावदस्य स्वरूपता / तं तं विसृष्टवान्व्यासो वरदो धर्मवत्सलः // 24 संक्षीणकर्मा पुरुषो रूपान्यत्वं नियच्छति // 8 तच्छ्रुत्वा नरदेवानां पुनरागमनं नराः / नानाभावास्तथैकत्वं शरीरं प्राप्य संहताः / जहषुर्म दिताश्चासन्नन्यदेहगता अपि // 25 भवन्ति ते तथा नित्याः पृथग्भावं विजानताम् // 9 प्रियैः समागमं तेषां य इमं शृणुयान्नरः / अश्वमेधे श्रुतिश्चेयमश्वसंज्ञपनं प्रति / प्रियाणि लभते नित्यमिह च प्रेत्य चैव ह // 26 लोकान्तरगता नित्यं प्राणा नित्या हि वाजिनः॥१० इष्टबान्धवसंयोगमनायासमनामयम् / अहं हितं वदाम्येतत्प्रियं चेत्तव पार्थिव / य इमं श्रावयेद्विद्वान्संसिद्धि प्राप्नुयात्पराम् // 27 देवयाना हि पन्थानः श्रुतास्ते यज्ञसंस्तरे // 11 स्वाध्याययुक्ताः पुरुषाः क्रियायुक्ताश्च भारत / सुकृतो यत्र ते यज्ञस्तत्र देवा हितास्तव / अध्यात्मयोगयुक्ताश्च धृतिमन्तश्च मानवाः / यदा समन्विता देवाः पशूनां गमनेश्वराः / श्रुत्वा पर्व त्विदं नित्यमवाप्स्यन्ति परां गतिम् // 28 गतिमन्तश्च तेनेष्ट्वा नान्ये नित्या भवन्ति ते // 12 इति श्रीमहाभारते आश्रमवासिकपर्वणि नित्येऽस्मिन्पश्चके वर्गे नित्ये चात्मनि यो नरः। एकचत्वारिंशोऽध्यायः // 41 // अस्य नानासमायोगं यः पश्यति वृथामतिः // 13 वियोगे शोचतेऽत्यर्थं स बाल इति मे मतिः / -2894 -