________________ 13. 118. 8] महाभारते [ 13. 119.5 सर्वज्ञः सर्वतो दृष्ट्वा कीटं वचनमब्रवीत् // 8 / | मात्सर्यात्स्वादुकामेन नृशंसेन बुभूषता // 20 कीट संत्रस्तरूपोऽसि त्वरितश्चैव लक्ष्यसे / देवार्थ पितृयज्ञार्थमन्नं श्रद्धाकृतं मया / क धावसि तदाचक्ष्व कुतस्ते भयमागतम् // 9 न दत्तमर्थकामेन देयमन्नं पुनाति ह // 21 कीट उवाच / गुप्तं शरणमाश्रित्य भयेषु शरणागताः। शकटस्यास्य महतो घोषं श्रुत्वा भयं मम / अकस्मान्नो भयात्त्यक्ता न च त्राताभयैषिणः // 22 भागतं वै महाबुद्धे स्वन एष हि दारुणः / धनं धान्यं प्रियान्दारान्यानं वासस्तथाद्भुतम् / श्रूयते न स मां हन्यादिति तस्मादपाक्रमे / / 10 श्रियं दृष्ट्वा मनुष्याणामसूयामि निरर्थकम् // 23 श्वसतां च शृणोम्येवं गोपुत्राणां प्रचोद्यताम् / / ईयुः परसुखं दृष्ट्वा आतताय्यबुभूषकः / वहतां सुमहाभारं संनिकर्षे स्वनं प्रभो / त्रिवर्गहन्ता चान्येषामात्मकामानुवर्तकः // 24 नृणां च संवाहयतां श्रूयते विविधः स्वनः // 11 नृशंसगुणभूयिष्टं पुरा कर्म कृतं मया। .. सोढुमस्मद्विधेनैष न शक्यः कीटयोनिना। स्मृत्वा तदनुतप्येऽहं त्यक्त्वा प्रियमिवात्मजम् // तस्मादपक्रमाम्येष भयादस्मात्सुदारुणात् // 12 शुभानामपि जानामि कृतानां कर्मणां फलम् / दुःखं हि मृत्युभूतानां जीवितं च सुदुर्लभम् / माता च पूजिता वृद्धा ब्राह्मणश्चार्चितो मया॥२६ अतो भीतः पलायामि गच्छेयं नासुखं सुखात् / / सकृज्जातिगुणोपेतः संगत्या गृहमागतः / - भीष्म उवाच / अतिथिः पूजितो ब्रह्मस्तेन मां नाजहात्स्मृतिः // 2 // कर्मणा तेन चैवाहं सुखाशामिह लक्षये / इत्युक्तः स तु तं प्राह कुतः कीट सुखं तव / तच्छ्रोतुमहमिच्छामि त्वत्तः श्रेयस्तपोधन // 28 मरणं ते सुखं मन्ये तिर्यग्योनौ हि वर्नसे // 14 इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि शब्दं स्पर्श रसं गन्धं भोगांश्वोच्चावचान्बहून् / अष्टादशाधिकशततमोऽध्यायः // 118 // नाभिजानासि कीट त्वं श्रेयो मरणमेव ते / / 15 कीट उवाच। व्यास उवाच / सर्वत्र निरतो जीव इतीहापि सुखं मम / शुभेन कर्मणा यद्वै तिर्यग्योनौ न मुह्यसे / चेतयामि महाप्राज्ञ तस्मादिच्छामि जीवितुम् // 16 ममैव कीट तत्कर्म येन त्वं न प्रमुह्यसे // 1 इहापि विषयः सर्वो यथादेहं प्रवर्तितः / अहं हि दर्शनादेव तारयाभि तपोबलात् / मानुषास्तिर्यगाश्चैव पृथग्भोगा विशेषतः // 17 तपोबलाद्धि बलवद्वलमन्यन्न विद्यते // 2 अहमासं मनुष्यो वै शुद्रो बहुधनः पुरा / जानामि पापैः स्वकृतैर्गतं त्वां कीट कीटताम् / भब्रह्मण्यो नृशंसश्च कदर्यो वृद्धिजीवनः // 18 अवाप्स्यसि परं धर्मं धर्मस्थो यदि मन्यसे // 3 वाक्तीक्ष्णो निकृतिप्रज्ञो मोष्टा विश्वस्य सर्वशः / / कर्म भूनिकृतं देवा भुञ्जते तिर्यगाश्च ये / मिथःकृतोऽपनिधनः परस्वहरणे रतः // 15 धर्मादपि मनुष्येषु कामोऽर्थश्च यथा गुणैः // 4 भृत्यातिथिजनश्चापि गृहे पर्युषितो मया। वाग्बुद्धिपाणिपादैश्चाप्युपेतस्य विपश्चितः / ----- 2696 -