________________ 13. 117. 22 ] अनुशासनपर्व [ 13. 118.8 अभयं तस्य भूतानि ददतीत्यनुशुश्रुमः / / 22 / अहिंसा परमं दानमहिंसा परमं तपः // 37 क्षतं च स्खलितं चैव पतितं लिष्टमाहतम् / अहिंसा परमो यज्ञस्तथाहिंसा परं बलम् / सर्वभूतानि रक्षन्ति समेषु विषमेषु च // 23 अहिंसा परमं मित्रमहिंसा परमं सुखम् / नैनं व्यालमृगा घ्नन्ति न पिशाचा न राक्षसाः / अहिंसा परमं सत्यमहिंसा परमं श्रुतम् // 38 मुच्यन्ते भयकालेषु मोक्षयन्ति च ये परान् / / 24 / सर्वयज्ञेषु वा दानं सर्वतीर्थेषु चाप्लुतम् / प्राणदानात्परं दानं न भूतं न भविष्यति / सर्वदानफलं वापि नैतत्तुल्यमहिंसया // 39 न ह्यात्मनः प्रियतरः कश्चिदस्तीति निश्चितम् / / 25 अहिंस्रस्य तपोऽक्षय्यमहिंस्रो यजते सदा / अनिष्टं सर्वभूतानां मरणं नाम भारत / अहिंस्रः सर्वभूतानां यथा माता यथा पिता // 40 मृत्युकाले हि भूतानां सद्यो जायति वेपथुः // 26 एतत्फलमहिंसाया भूयश्च कुरुपुंगव / जातिजन्मजरादुःखे नित्यं संसारसागरे / न हि शक्या गुणा वक्तुमिह वर्षशतैरपि // 41 जन्तवः परिवर्तन्ते मरणादुद्विजन्ति च // 27 इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि गर्भवासेषु पच्यन्ते क्षाराम्लकटुकै रसैः / सप्तदशाधिकशततमोऽध्यायः // 117 // मूत्रश्लेष्मपुरीषाणां स्पर्शश्च भृशदारुणैः // 28 118 जाताश्चाप्यवशास्तत्र भिद्यमानाः पुनः पुनः / युधिष्ठिर उवाच / पाट्यमानाश्च दृश्यन्ते विवशा मांसगृद्धिनः // 29 | अकामाश्च सकामाश्य हता येऽस्मिन्महाहवे / कुम्भीपाके च पच्यन्ते तां तां योनिमुपागताः / कां योनि प्रतिपन्नास्ते तन्मे ब्रूहि पितामह // 1 आक्रम्य मार्यमाणाश्च भ्राम्यन्ते वै पुनः पुनः // दुःखं प्राणपरित्यागः पुरुषाणां महामृधे / नात्मनोऽस्ति प्रियतरः पृथिव्यामनुसृत्य ह। जानामि तत्त्वं धर्मज्ञ प्राणत्यागं सुदुष्करम् // 2 तस्मात्प्राणिषु सर्वेषु दयावानात्मवान्भवेत् // 31 समृद्धे वासमृद्धे वा शुभे वा यदि वाशुभे। सर्वमांसानि यो राजन्यावज्जीवं न भक्षयेत् / कारणं तत्र मे बेहि सर्वज्ञो ह्यसि मे मतः // 3 स्वर्गे स विपुलं स्थानं प्राप्नुयान्नात्र संशयः // 32 भीष्म उवाच / ये भक्षयन्ति मांसानि भूतानां जीवितैषिणाम्। समृद्धे वासमृद्धे वा शुभे वा यदि वाशुभे / भक्ष्यन्ते तेऽपि तैर्भूतैरिति मे नास्ति संशयः // 33 संसारेऽस्मिन्समाजाताः प्राणिनः पृथिवीपते / / 4 मां स भक्षयते यस्माद्भक्षयिष्ये तमप्यहम्। निरता येन भावेन तत्र मे शृणु कारणम् / एतन्मांसस्य मांसत्वमतो बुध्यस्व भारत // 34 सम्यक्चायमनुप्रश्नस्त्वयोक्तश्च युधिष्ठिर / / 5 घातको वध्यते नित्यं तथा वध्येत बन्धकः / अत्र ते वर्तयिष्यामि पुरावृत्तमिदं नृप / आक्रोष्टाक्रुश्यते राजन्द्वेष्टा द्वेष्यत्वमाप्नुते / / 35 / द्वैपायनस्य संवाई कीटस्य च युधिष्ठिर / / 6 येन येन शरीरेण यद्यत्कर्म करोति यः। ब्रह्मभूतश्चरन्विनः कृष्णद्वैपायनः पुरा / तेन तेन शरीरेण तत्तत्फलमुपाश्नुते / / 36 ददर्श कीटं धावन्तं शीघ्रं शकटवर्त्मनि // 7 अहिंसा परमो धर्मस्तथाहिंसा परो दमः। गतिज्ञः सर्वभूतानां रुतज्ञश्च शरीरिणाम् / - 2695 -