________________ 13. 115. 4] अनुशासनपर्व [ 13. 116. 12 भीष्म उवाच / अहिंसा तव निर्दिष्टा सर्वधर्मार्थसंहिता // 16 चतुर्विधेयं निर्दिष्टा अहिंसा ब्रह्मवादिभिः / इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि पञ्चाधिकशततमोऽध्यायः // 115 // एषैकतोऽपि विभ्रष्टा न भवत्यरिसूदन // 4 यथा सर्वश्चतुष्पादस्त्रिभिः पादैन तिष्ठति / युधिष्ठिर उवाच / तथैवेयं महीपाल प्रोच्यते कारणैत्रिभिः / / 5 अहिंसा परमो धर्म इत्युक्तं बहुशस्त्वया / यथा नागपदेऽन्यानि पदानि पदगामिनाम् / श्राद्धेषु च भवानाह पितॄनामिषकाविणः // 1 सर्वाण्येवापिधीयन्ते पदजातानि कौञ्जरे / मांसैर्बहुविधैः प्रोक्तस्त्वया श्राद्धविधिः पुरा / एवं लोकेष्वहिंसा तु निर्दिष्टा धर्मतः परा / / 6 अहत्वा च कृतो मांसमेवमेतद्विरुध्यते // 2 कर्मणा लिप्यते जन्तुर्वाचा च मनसैव च // 7 जातो नः संशयो धर्मे मांसस्य परिवर्जने / पूर्व तु मनसा त्यक्त्वा तथा वाचाथ कर्मणा / दोषो भक्षयतः कः स्यात्कश्चाभक्षयतो गुणः // 3 विकारणं तु निर्दिष्टं श्रूयते ब्रह्मवादिभिः / / 8 हत्वा भक्षयतो वापि परेणोपहृतस्य वा / मनोवाचि तथास्वादे दोषा ह्येषु प्रतिष्ठिताः / हन्याद्वा यः परस्वार्थे क्रीत्वा वा भक्षयेन्नरः // 4 न भक्षयन्त्यतो मांसं तपोयुक्ता मनीषिणः // 9 एतदिच्छामि तत्त्वेन कथ्यमानं त्वयानघ / दोषांस्तु भक्षणे राजन्मांसस्येह निबोध मे।। निश्चयेन चिकीर्षामि धर्ममेतं सनातनम् // 5 पुत्रमांसोपमं जानन्खादते यो विचेतनः // 10 कथमायुरवाग्नोति कथं भवति सत्त्ववान् / मातापितृसमायोगे पुत्रत्वं जायते यथा / कथमव्यङ्गतामेति लक्षण्यो जायते कथम् // 6 रसं च प्रति जिह्वायां प्रज्ञानं जायते तथा / भीष्म उवाच / तथा शास्त्रेषु नियतं रागो ह्यास्वादिताद्भवेत् // 11 मांसस्य भक्षणे राजन्योऽधर्मः कुरुपुंगव / असंस्कृताः संस्कृताश्च लवणालवणास्तथा / तं मे शृणु यथातत्त्वं यश्चास्य विधिरुत्तमः // 7 रूपमव्यङ्गतामायुर्बुद्धिं सत्त्वं बलं स्मृतिम् / प्रजायन्ते यथा भावास्तथा चित्तं निरुध्यते / / 12 प्राप्तुकामैनरैर्हिसा वर्जिता वै कृतात्मभिः // 8 भेरीशङ्खमृदङ्गाद्यांस्तत्रीशब्दांश्च पुष्कलान् / ऋषीणामत्र संवादो बहुशः कुरुपुंगव / निषेविष्यन्ति वै मन्दा मांसभक्षाः कथं नराः // 13 बभूव तेषां तु मतं यत्तच्छृणु युधिष्ठिर // 9 अचिन्तितमनुदिष्टमसंकल्पितमेव च / यो यजेताश्वमेधेन मासि मासि यतव्रतः। रसं गृद्ध्याभिभूता वै प्रशंसन्ति फलार्थिनः / वर्जयेन्मधु मांसं च सममेतद्युधिष्ठिर // 10 प्रशंसा ह्येव मांसस्य दोषकर्मफलान्विता / / 14 सप्तर्षयो वालखिल्यास्तथैव च मरीचिपाः / जीवितं हि परित्यज्य बहवः साधवो जनाः। अमांसभक्षणं राजन्प्रशंसन्ति मनीषिणः // 11 खमांसः परमांसानि परिपाल्य दिवं गताः // 15 न भक्षयति गे मांसं न हन्यान्न च घातयेत् / एवमेषा महाराज चतुर्भिः कारणैता। तं मित्रं सर्वभूतानां मनुः स्वायंभुवोऽब्रवीत् // 12 -2691 -