________________ 13. 113. 19] महाभारते [ 13. 115.3 द्विजेभ्यो वेदवृद्धेभ्यो दत्त्वा पापात्प्रमुच्यते // 19 / त्रीन्दोषान्सर्वभूतेषु निधाय पुरुषः सदा। अन्नमूर्जस्करं लोके दत्त्वोर्जस्वी भवेन्नरः। कामक्रोधौ च संयम्य ततः सिद्धिमवाप्नुते // 4 सतां पन्थानमाश्रित्य सर्वपापात्प्रमुच्यते // 20 अहिंसकानि भूतानि दण्डेन विनिहन्ति यः / दानकृद्भिः कृतः पन्था येन यान्ति मनीषिणः / आत्मनः सुखमन्विच्छन्न स प्रेत्य सुखी भवेत् // 5 ते स्म प्राणस्य दातारस्तेभ्यो धर्मः सनातनः // 21 आत्मोपमश्च भूतेषु यो वै भवति पूरुषः। . सर्वावस्थं मनुष्येण न्यायेनान्नमुपार्जितम् / न्यस्तदण्डो जितक्रोधः स प्रेत्य सुखमेधते // 6 कार्य पात्रगतं नित्यमन्नं हि परमा गतिः // 22 सर्वभूतात्मभूतस्य सर्वभूतानि पश्यतः। अन्नस्य हि प्रदानेन नरो दुर्गं न सेवते / देवापि मार्गे मुह्यन्ति अपदस्य पदैषिणः / / 7 तस्मादन्नं प्रदातव्यमन्यायपरिवर्जितम् / / 23 न तत्परस्य संदद्यात्प्रतिकूलं यदात्मनः / यतेब्राह्मणपूर्वं हि भोक्तुमन्नं गृही सदा / एष संक्षेपतो धर्मः कामादन्यः प्रवर्तते // 8 अवन्ध्यं दिवसं कुर्यादन्नदानेन मानवः // 24 प्रत्याख्याने च दाने च सुखदुःखे प्रियाप्रिये / भोजयित्वा दशशतं नरो वेदविदां नृप। आत्म्यौपम्येन पुरुषः समाधिमधिगच्छति // 9 न्यायविद्धर्मविदुषामितिहासविदां तथा // 25 यथा परः प्रक्रमतेऽपरेषु न याति नरकं घोरं संसारांश्च न सेवते / तथापरः प्रक्रमते परस्मिन् / सर्वकामसमायुक्तः प्रेत्य चाप्यनुते फलम् // 26 एषैव तेऽस्तूपमा जीवलोके एवं सुखसमायुक्तो रमते विगतज्वरः / यथा धर्मो नैपुणेनोपदिष्टः // 10 रूपवान्कीर्तिमांश्चैव धनवांश्चोपपद्यते // 27 वैशंपायन उवाच / एतत्ते सर्वमाख्यातमन्नदानफलं महत् / इत्युक्त्वा तं सुरगुरुर्धर्मराज युधिष्ठिरम् / मूलमेतद्धि धर्माणां प्रदानस्य च भारत / / 28 दिवमाचक्रमे धीमान्पश्यतामेव नस्तदा // 11 इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि प्रयोदशाधिकशततमोऽध्यायः // 113 // चतुर्दशाधिकशततमोऽध्यायः // 11 // युधिष्ठिर उवाच / 115 अहिंसा वैदिकं कर्म ध्यानमिन्द्रियसंयमः। वैशंपायन उवाच / तपोऽथ गुरुशुश्रूषा किं श्रेयः पुरुषं प्रति // 1 ततो युधिष्ठिरो राजा शरतल्पे पितामहम् / बृहस्पतिरुवाच / पुनरेव महातेजाः पप्रच्छ वदतां वरम् // 1 सर्वाण्येतानि धर्मस्य पृथग्द्वाराणि सर्वशः / ऋषयो ब्राह्मणा देवाः प्रशंसन्ति महामते / शृणु संकीर्त्यमानानि षडेव भरतर्षभ / / 2 अहिंसालक्षणं धर्म वेदप्रामाण्यदर्शनात् / / 2 हन्त निःश्रेयसं जन्तोरहं वक्ष्याम्यनुत्तमम् / कर्मणा मनुजः कुर्वन्हिसां पार्थिवसत्तम / अहिंसापाश्रयं धर्म यः साधयति वै नरः // 3 / वाचा च मनसा चैव कथं दुःखात्प्रमुच्यते // 3 - 2690 -