________________ 13. 82. 38 ] अनुशासनपर्व [ 18. 83. 16 न दैन्यं नाशुभं किंचिद्विद्यते तत्र वासव / / 38 / परिवारेण वै दुःखं दुर्धरं चाकृतात्मभिः। तत्र दिव्यान्यरण्यानि दिव्यानि भवनानि च / भूयिष्ठं च नरेन्द्राणां विद्यते न शुभा गतिः // 2 विमानानि च युक्तानि कामगानि च वासव // 39 / पूयन्ते तेऽत्र नियतं प्रयच्छन्तो वसुंधराम् / वतैश्च विविधैः पुण्यैस्तथा तीर्थानुसेवनात् / / पूर्व च कथिता धर्मास्त्वया मे कुरुनन्दन // 3 तपसा महता चैव सुकृतेन च कर्मणा। एवमेव गवामुक्तं प्रदानं ते नृगेण ह / शक्यः समासादयितुं गोलोकः पुष्करेक्षण // 40 ऋषिणा नाचिकेतेन पूर्वमेव निदर्शितम् // 4 एतत्ते सर्वमाख्यातं मया शक्रानुपृच्छते। वेदोपनिषदे चैव सर्वकर्मसु दक्षिणा / न ते परिभवः कार्यो गवामरिनिसूदन // 41 सर्वक्रतुषु चोद्दिष्टं भूमिर्गावोऽथ काञ्चनम् // 5 भीष्म उवाच / तत्र श्रुतिस्तु परमा सुवर्ण दक्षिणेति वै / एतच्छ्रुत्वा सहस्राक्षः पूजयामास नित्यदा। एतदिच्छाम्यहं श्रोतुं पितामह यथातथम् // 6 गाश्चक्रे बहुमानं च तासु नित्यं युधिष्ठिर // 42 किं सुवर्ण कथं जातं कस्मिन्काले किमात्मकम् / एतत्ते सर्वमाख्यातं पावनं च महायुते / किं दानं किं फलं चैव कस्माञ्च परमुच्यते // 7 पवित्रं परमं चापि गवां माहात्म्यमुत्तमम् / कस्माद्दानं सुवर्णस्य पूजयन्ति मनीषिणः / कीर्तितं पुरुषव्याघ्र सर्वपापविनाशनम् // 43 कस्माच्च दक्षिणार्थं तद्यज्ञकर्मसु शस्यते // 8 य इदं कथयेन्नित्यं ब्राह्मणेभ्यः समाहितः / कस्माच्च पावनं श्रेष्ठं भूमेर्गोभ्यश्च काञ्चनम् / हव्यकव्येषु यज्ञेषु पितृकार्येषु चैव ह / परमं दक्षिणार्थे च तद्रवीहि पितामह / / 9 सार्वकामिकमक्षय्यं पितृस्तस्योपतिष्ठति // 44 भीष्म उवाच / गोषु भक्तश्च लभते यद्यदिच्छति मानवः / शृणु राजन्नवहितो बहुकारणविस्तरम् / स्त्रियोऽपि भक्ता या गोषु ताश्व कामानवाप्नुयुः // जातरूपसमुत्पत्तिमनुभूतं च यन्मया // 10 पुत्रार्थी लभते पुत्रं कन्या पतिमवाप्नुयात् / पिता मम महातेजाः शंतनुर्निधनं गतः / धनार्थी लभते वित्तं धर्मार्थी धर्ममाप्नुयात् // 46 तस्य दित्सुरहं श्राद्धं गङ्गाद्वारमुपागमम् / / 11 विद्यार्थी प्राप्नुयाद्विद्यां सुखार्थी प्राप्नुयात्सुखम् / तत्रागम्य पितुः पुत्र श्राद्धकर्म समारभम् / न किंचिदुर्लभं चैव गवां भक्तस्य भारत / / 47 माता मे जाह्नवी चैव साहाय्यमकरोत्तदा // 12 इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि ततोऽग्रतस्तपःसिद्धानुपवेश्य बहुनृषीन् / द्वयशीतितमोऽध्यायः // 82 // तोयप्रदानात्प्रभृति कार्याण्यहमथारभम् // 13 तत्समाप्य यथोदिष्टं पूर्वकर्म समाहितः / युधिष्ठिर उवाच / दातुं निर्वपणं सम्यग्यथावदहमारभम् // 14 उक्तं पितामहेनेदं गवां दानमनुत्तमम् / ततस्तं दर्भविन्यासं भित्त्वा सुरुचिराङ्गदः / विशेषेण नरेन्द्राणामिति धर्ममवेक्षताम् // 1 / / प्रलम्बाभरणो बाहुरुदतिष्ठद्विशां पते / / 15 राज्यं हि सततं दुःखमाश्रमाश्च सुदुर्विदाः। तमुत्थितमहं दृष्ट्वा परं विस्मयमागमम् / -2629 -