________________ 13. 69. 22] महाभारते [ 13. 70. 14 चरस्व पापं पश्चाद्वा पूर्व वा त्वं यथेच्छसि // 22 भीष्म उवाच / रक्षितास्मीति चोक्तं ते प्रतिज्ञा चानृता तव / अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / ब्राह्मणस्वस्य चादानं त्रिविधस्ते व्यतिक्रमः // 23 ऋषेरुद्दालकेर्वाक्यं नाचिकेतस्य चोभयोः // 2 पूर्वं कृच्छं चरिष्येऽहं पश्चाच्छुभमिति प्रभो। ऋषिरुद्दालकिर्दीक्षामुपगम्य ततः सुतम् / धर्मराजं ब्रुवन्नेवं पतितोऽस्मि महीतले // 24 त्वं मामुपचरस्वेति नाचिकेतमभाषत / अश्रौषं प्रच्युतश्चाहं यमस्योच्चैः प्रभाषतः / समाप्ते नियमे तस्मिन्महर्षिः पुत्रमब्रवीत् // 3 वासुदेवः समुद्धर्ता भविता ते जनार्दनः // 25 उपस्पर्शनसक्तस्य स्वाध्यायनिरतस्य च / पूणे वर्षसहस्रान्ते क्षीणे कर्मणि दुष्कृते / इध्मा दर्भाः सुमनसः कलशश्चाभितो जलम् / प्राप्स्यसे शाश्वताल्लोकाञ्जितान्स्वेनैव कर्मणा॥२६ विस्मृतं मे तदादाय नदीतीरादिहाव्रज // 4 कूपेऽऽत्मानमधःशीर्षमपश्यं पतितं च ह। गत्वानवाप्य तत्सर्व नदीवेगसमाप्लुतम् / तिर्यग्योनिमनुप्राप्तं न तु मामजहात्स्मृतिः // 27 न पश्यामि तदित्येवं पितरं सोऽब्रवीन्मुनिः // 5 त्वया तु तारितोऽस्म्यद्य किमन्यत्र तपोबलात् / क्षुत्पिपासाश्रमाविष्टो मुनिरुद्दालकिस्तदा / अनुजानीहि मां कृष्ण गच्छेयं दिवमद्य वै॥२८ यमं पश्येति तं पुत्रमशपत्स महातपाः // 6 अनुज्ञातः स कृष्णेन नमस्कृत्य जनार्दनम् / तथा स पित्राभिहतो वाग्वत्रेण कृताञ्जलिः / विमानं दिव्यमास्थाय ययौ दिवमरिंदम // 29 प्रसीदेति ब्रुवन्नेव गतसत्त्वोऽपतद्धवि // 7 ततस्तस्मिन्दिवं प्राप्ते नृगे भरतसत्तम। नाचिकेतं पिता दृष्ट्वा पतितं दुःखमूर्छितः / वासुदेव इमं श्लोकं जगाद कुरुनन्दन // 30 किं मया कृतमित्युक्त्वा निपपात महीतले // 8 ब्राह्मणस्वं न हर्तव्यं पुरुषेण विजानता। तस्य दुःखपरीतस्य स्वं पुत्रमुपगृहतः। ब्राह्मणस्वं हृतं हन्ति नृगं ब्राह्मणगौरिव // 31 व्यतीतं तदहःशेषं सा चोग्रा तत्र शर्वरी // 9 सतां समागमः सद्भिर्नाफलः पार्थ विद्यते / पित्र्येणाश्रुप्रपातेन नाचिकेतः कुरूद्वह / विमुक्तं नरकात्पश्य नृगं साधुसमागमात् // 32 प्रास्पन्दच्छयने कौश्ये वृष्ट्या सस्यमिवाप्लुतम् // 10 प्रदानं फलवत्तत्र द्रोहस्तत्र तथाफलः / स पर्यपृच्छत्तं पुत्रं श्लाघ्यं प्रत्यागतं पुनः / अपचारं गवां तस्माद्वर्जयेत युधिष्ठिर // 33 दिव्यैर्गन्धैः समादिग्धं क्षीणस्वप्नमिवोत्थितम्॥११ इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि अपि पुत्र जिता लोकाः शुभास्ते स्वेन कर्मणा। एकोनसप्ततितमोऽध्यायः॥ 69 // दिष्ट्या चासि पुनः प्राप्तो न हि ते मानुषं वपुः // प्रत्यक्षदर्शी सर्वस्य पित्रा पृष्टो महात्मना। अन्वथं तं पितुर्मध्ये महर्षीणां न्यवेदयत् / / 13 युधिष्ठिर उवाच। कुर्वन्भवच्छासनमाशु यातो दत्तानां फलसंप्राप्तिं गवां प्रब्रूहि मेऽनघ / ह्यहं विशालां रुचिरप्रभावाम् / विस्तरेण महाबाहो न हि तृप्यामि कथ्यताम् // 1 / वैवस्वतीं प्राप्य सभामपश्यं -2610 - 70