________________ 12. 381. 45] शान्तिपर्व [12.332. 18 शान्तिः मा त्रिषु लोकेषु सिद्धानां भावितात्मनाम्।। न तत्संप्राप्नुते कश्चिदृते ह्यावां द्विजोत्तम // 1 एतया शुभया बुद्ध्या नैष्ठिकं व्रतमास्थितः // 45 या हि सूर्यसहस्रस्य समस्तस्य भवेरपुतिः। न तत्र सूर्यस्तपति न सोमोऽभिविराजते / स्थानस्य मा भवेत्तस्य स्वयं तेन विराजता // 5 न वायुर्वाति देवेशे तपश्चरति दुश्चरम् // 46 तस्मादुत्तिष्ठते विप्र देवाद्विश्वभुवः पवेः / बेदीमष्टतलोत्सेधां भूमावास्थाय विश्वभुक् / क्षमा क्षमावतां श्रेष्ठ यया भूमिस्तु युज्यते // एकपादस्थितो देव ऊर्ध्वबाहुरुदङ्मुखः / तस्माच्चोत्तिष्ठते देवात्सर्वभूतहितो रसः। साझानावर्तयन्वेदास्तपस्तेपे सुदुश्वरम् // 47 आपो येन हि युज्यन्ते द्रवत्वं प्राप्नुवन्ति // . पद्रमा ऋषयश्चैव स्वयं पशुपतिश्च यत् / / तस्मादेव समुद्भूतं तेजो रूपगुणात्मकम् / शेषाश्च विबुधश्रेष्ठा दैत्यदानवराक्षसाः // 48 येन स्म युज्यते सूर्यस्ततो लोकान्विराजते // 8 नागाः सुपर्णा गन्धर्वाः सिद्धा राजर्षयश्च ये। तस्माद्देवात्समुद्भूतः स्पर्शस्तु पुरुषोत्तमात् / इन्यं कव्यं च सततं विधिपूर्व प्रयुञ्जते / येन स्म युज्यते वायुस्ततो लोकान्विवात्यमौ // कृत्यं तत्तस्य देवस्य चरणावुपतिष्ठति // 49 तस्माञ्चोत्तिष्ठते शब्दः सर्वलोकेश्वरात्प्रभोः / याः क्रियाः संप्रयुक्तास्तु एकान्तगतबुद्धिभिः / आकाशं युज्यते येन ततस्तिष्ठत्यसंवृतम् // 1. ताः सर्वाः शिरसा देवः प्रतिगृह्णाति वै स्वयम् // तस्माञ्चोत्तिष्ठते देवात्सर्वभूतगतं मनः / न सस्यान्यः प्रियतरः प्रतिबुद्धैर्महात्मभिः / चन्द्रमा येन संयुक्तः प्रकाशगुणधारणः // 11 विद्यते त्रिषु लोकेषु ततोऽस्म्यैकान्तिकं गतः / षड्भूतोत्पादकं नाम तत्स्थानं वेदसंशितम् / इह चैवागतस्तेन विसृष्टः परमात्मना // 51 विद्यासहायो यत्रास्ते भगवान्हव्यकव्यभुक् / / 12 एवं मे भगवान्देवः स्वयमाख्यातवान्हरिः / ये हि निष्कल्मषा लोके पुण्यपापविवर्जिताः / आसिष्ये तत्परो भूत्वा युवाभ्यां मह नित्यशः // तेषां वै क्षेममध्वानं गच्छतां द्विजसत्तम / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि सर्वलोकतमोहन्ता आदित्यो द्वारमुच्यते // 13 एकत्रिंशदधिकत्रिशततमोऽध्यायः // 11 // आदित्यदग्धसर्वाङ्गा अदृश्याः केनचित्वचित् / . 332 परमाणुभूता भूत्वा तु तं देवं प्रविशन्स्युत // 14 नरनारायणावूचतुः। तस्मादपि विनिर्मुक्ता अनिरुद्धतनौ स्थिताः / धन्योऽस्यनुगृहीतोऽस्मि यत्ते दृष्टः स्वयं प्रभुः / मनोभूतास्ततो भूयः प्रद्युम्नं प्रविशन्त्युत // 15 न हि तं दृष्टवान्कश्चित्पनयोनिरपि स्वयम् // 1 प्रद्युम्नाच्चापि निर्मुक्ता जीवं संकर्षणं तथा / अव्यक्तयोनिर्भगवान्दुर्दर्शः पुरुषोत्तमः / विशन्ति विप्रप्रवराः सांख्या भागवतैः सह // 16 नारदैतद्धि से सत्यं वचनं समुदाहृतम् // 2 ततस्वैगुण्यहीनास्ते परमात्मानमञ्जसा / नास्य भक्तैः प्रियतरो लोके कश्चन विद्यते / प्रविशन्ति द्विजश्रेष्ठ क्षेत्रक्षं निर्गुणात्मकम् / ततः स्वयं दर्शितवान्स्वमात्मानं द्विजोत्तम // 3 सर्वावासं वासुदेवं क्षेत्रज्ञं विद्धि तत्त्वतः // 17 तपो हि तप्यतस्तस्य यत्स्थानं परमात्मनः / समाहितमनस्काश्च नियताः संयतेन्द्रियाः / -2469 -