________________ 12. 316. 13 ] महाभारते [ 12. 316. 49 सत्यस्य वचनं श्रेयः सत्यादपि हितं भवेत् / / संवेष्ट्यमानं बहुभिर्माहतन्तुभिरात्मजैः / यद्भूतहितमत्यन्तमेतत्सत्यं मतं मम / / 13 कोशकारवदात्मानं वेष्टयन्नावबुध्यसे // 28 : सर्वारम्भफलत्यागी निराशीनिष्परिग्रहः / अलं परिग्रहेणेह दोषवान्हि परिग्रहः / येन सर्व परित्यक्तं स विद्वान्स च पण्डितः / / 14 / / कृमिर्हि कोशकारस्तु बध्यते स्वपरिग्रहात् // 29 इन्द्रियैरिन्द्रियार्थेभ्यश्चरत्यात्मवशैरिह / पुत्रदारकुटुम्बेषु सक्ताः सीदन्ति जन्तवः। असज्जमानः शान्तात्मा निर्विकारः समाहितः॥१५ सरःपङ्कार्णवे मग्ना जीर्णा वनगजा इव // 30 आत्मभूतैरतद्भूतः सह चैव विनैव च / महाजालसमाकृष्टान्स्थले मत्स्यानिवोद्धृतान् / स विमुक्तः परं श्रेयो नचिरेणाधिगच्छति // 16 स्नेहजालसमाकृष्टान्पश्य जन्तून्सुदुःखितात् // 31 अदर्शनमसंस्पर्शस्तथासंभाषणं सदा / कुटुम्बं पुत्रदारं च शरीरं द्रव्यसंचयाः / यस्य भूतैः सह मुने स श्रेयो विन्दते परम् // 17 पारक्यमध्रुवं सर्वं किं स्वं सुकृतदुष्कृतम् // 32 न हिंस्यात्सर्वभूतानि मैत्रायणमतश्चरेत् / यदा सर्व परित्यज्य गन्तव्यमवशेन ते / नेदं जन्म समासाद्य वैरं कुर्वीत केनचित् // 18 / अनर्थे किं प्रसक्तस्त्वं स्वमर्थं नानुतिष्ठसि // 33 आकिंचन्यं सुसंतोषो निराशीष्टमचापलम् / / अविश्रान्तमनालम्बमपाथेयमदैशिकम् / एतदाहुः परं श्रेय आत्मज्ञस्य जितात्मनः // 19 तमःकान्तारमध्वानं कथमेको गमिष्यसि // 34 परिग्रहं परित्यज्य भव तात जितेन्द्रियः / न हि त्वा प्रस्थितं कश्चित्पृष्ठतोऽनुगमिष्यति / अशोकं स्थानमातिष्ठ इह चामुत्र चाभयम् // 20 सुकृतं दुष्कृतं च त्वा यास्यन्तमनुयास्यति // 35 निरामिषा न शोचन्ति त्यजेहामिपमात्मनः / / विद्या कर्म च शौर्यं च ज्ञानं च बहुविस्तरम् / परित्यज्यामिषं सौम्य दुःखतापाद्विमोक्ष्यसे / 21 अर्थार्थमनुसार्यन्ते सिद्धार्थस्तु विमुच्यते // 36 तपोनित्येन दान्तेन मुनिना संयतात्मना। निबन्धनी रज्जुरेषा या ग्रामे वसतो रतिः / अजितं जेतुकामेन भाव्यं सङ्गेष्वसङ्गिना // 22 छित्त्वैनां सुकृतो यान्ति नैनां छिन्दन्ति दुष्कृतः॥ गुणसङ्गेष्वनासक्त एकचर्यारतः सदा / रूपकूलां मनःस्रोतां स्पर्शद्वीपां रसावहाम् / ब्राह्मणे नचिरादेव सुखमायात्यनुत्तमम् // 23 गन्धपङ्का शब्दजलां स्वर्गमार्गदुरावहाम् // 38 द्वंद्वारामेषु भूतेषु य एको रमते मुनिः / क्षमारित्रां सत्यमयीं धर्मस्थैर्यवटाकराम् / विद्धि प्रज्ञानतृप्तं तं ज्ञानतृप्तो न शोचति // 24 त्यागवाताध्वगां शीघ्रां बुद्धिनावा नदी तरेत् // 39 शुभैर्लभति देवत्वं व्यामिश्रैजन्म मानुषम् / / त्यज धर्ममधर्म च उभे सत्यानृते त्यज / अशुभैश्चाप्यधोजन्म कर्मभिर्लभतेऽवशः // 25 उभे सत्यानृते त्यक्त्वा येन त्यजसि तं त्यज // 40 तत्र मृत्युजरादुःखैः सततं समभिद्रुतः। त्यज धर्ममसंकल्पादधर्म चाप्यहिंसया / संसारे पच्यते जन्तुस्तत्कथं नावबुध्यसे / / 26 उभे सत्यानृते बुद्ध्या बुद्धिं परमनिश्चयात् // 41 अहिते हितसंज्ञस्त्वमध्रुवे ध्रुवसंज्ञकः / अस्थिस्थूणं स्नायुयुतं मांसशोणितलेपनम् / अनर्थे चार्थसंज्ञस्त्वं किमर्थं नावबुध्यसे // 27 / चौवनद्धं दुर्गन्धि पूर्ण मूत्रपुरीषयोः // 42 -2432 -