Page Text
________________ 12. 288. 44 ] महाभारते [12. 289. 23 हंस उवाच / युधिष्ठिर उवाच / स्वाध्याय एषां देवत्वं व्रतं साधुत्वमुच्यते / यदि तुल्यं व्रतं शौचं दया चात्र पितामह / असाधुत्वं परीवादो मृत्युर्मानुषमुच्यते // 44 | तुल्यं न दर्शनं कस्मात्तन्मे ब्रूहि पितामह // 10 भीष्म उवाच / भीष्म उवाच / संवाद इत्ययं श्रेष्ठः साध्यानां परिकीर्तितः / रागं मोहं तथा स्नेहं कामं क्रोधं च केवलम् / क्षेत्रं वै कर्मणां योनिः सद्भावः सत्यमुच्यते / / 45 योगाच्छित्त्वादितो दोषान्पश्चैतान्प्राप्नुवन्ति तत् // यथा चानिमिषाः स्थूला जालं छित्त्वा पुनर्जलम् / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि भष्टाशीत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः // 288 // प्राप्नुवन्ति तथा योगास्तत्पदं वीतकल्मषाः // 12 289 तथैव वागुरां छित्त्वा बलवन्तो यथा मृगाः। प्राप्नुयुर्विमलं मार्ग विमुक्ताः सर्वबन्धनैः // 13 युधिष्ठिर उवाच / लोभजानि तथा राजन्बन्धनानि बलान्विताः / सांख्ये योगे च मे तात विशेषं वक्तुमर्हसि / छित्त्वा योगाः परं मागं गच्छन्ति विमलाः शिवम्॥ तव सर्वज्ञ सर्व हि विदितं कुरुसत्तम / / 1 अबलाश्च मृगा राजन्वागुरासु तथापरे। भीष्म उवाच। विनश्यन्ति न संदेहस्तद्वद्योगबलाहते // 15 सांख्याः सांख्यं प्रशंसन्ति योगा योगं द्विजातयः / बलहीनाश्च कौन्तेय यथा जालगता झषाः / वदन्ति कारणैः श्रेष्ठयं स्वपक्षोद्भावनाय वै // 2 अन्तं गच्छन्ति राजेन्द्र तथा योगाः सुदुर्बलाः // अनीश्वरः कथं मुच्येदित्येवं शत्रुकर्शन। यथा च शकुनाः सूक्ष्माः प्राप्य जालमरिंदम / वदन्ति कारणैः श्रेष्ठयं योगाः सम्यङ्मनीषिणः।। 3 तत्र सक्ता विपद्यन्ते मुच्यन्ते च बलान्विताः // 17 वदन्ति कारणं चेदं सांख्याः सम्यग्विजातयः / कर्मजैर्बन्धनैर्बद्वास्तद्वद्योगाः परंतप / विज्ञायेह गतीः सर्वा विरक्तो विषयेषु यः // 4 अबला वै विनश्यन्ति मुच्यन्ते च बलान्विताः / / ऊर्ध्वं स देहात्सुव्यक्तं विमुच्येदिति नान्यथा / अल्पकश्च यथा राजन्वह्निः शाम्यति दुर्बलः / एतदाहुमहाप्राज्ञाः सांख्यं वै मोक्षदर्शनम् / 5 आक्रान्त इन्धनैः स्थूलैस्तद्वद्योगोऽबलः प्रभो // 19 स्वपक्षे कारणं ग्राह्यं समर्थं वचनं हितम् / स एव च यदा राजन्वह्निर्जातबलः पुनः / शिष्टानां हि मतं ग्राह्यं त्वद्विधैः शिष्टसंमतैः // 6 समीरणयुतः कृत्स्ना दहेक्षिप्रं महीमपि // 20 प्रत्यक्षहेतवो योगाः सांख्याः शास्त्रविनिश्चयाः / तद्वज्जातबलो योगी दीप्ततेजा महाबलः / उभे चैते मते तत्त्वे मम तात युधिष्ठिर // 7 अन्तकाल इवादित्यः कृत्स्नं संशोषयेज्जगत् // 21 उभे चैते मते ज्ञाने नृपते शिष्टसंमते / दुर्बलश्च यथा राजन्स्रोतसा ह्रियते नरः / अनुष्ठिते यथाशास्त्रं नयेतां परमां गतिम् // 8 बलहीनस्तथा योगो विषयैर्व्हियतेऽवशः // 22 तुल्यं शौचं तयोर्युक्तं दया भूतेषु चानघ। तदेव च यथा स्रोतो विष्टम्भयति वारणः / व्रतानां धारणं तुल्यं दशनं न समं तयोः // 9 / तद्वद्योगबलं लब्ध्वा व्यूहते विषयान्बहून् // 23 -2382 -
| SR No. | 004323 |
| Book Title | Mahabharat Samhita Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publisher | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |