________________ 12. 278. 33] महाभारते [12. 279.20 भवो रोषसमाविष्टः शूलोद्यतकरः स्थितः // 33 तस्माद्धि परमं नास्ति यथा प्राहुर्मनीषिणः // 6 न्यवारयत तं देवी क्रुद्धं पशुपतिं पतिम् / / प्रतिपद्य नरो धर्म स्वर्गलोके महीयते / पुत्रत्वमगमद्देव्या वारिते शंकरे च सः // 34 धर्मात्मकः कर्मविधिदेहिनां नृपसत्तम / देव्युवाच। तस्मिन्नाश्रमिणः सन्तः स्वकर्माणीह कुर्वते // . हिंसनीयस्त्वया नैष मम पुत्रत्वमागतः / चतुर्विधा हि लोकस्य यात्रा तात विधीयते। . न हि देवोदरात्कश्चिन्निःसृतो नाशमर्छति // 35 मा यत्रावतिष्ठन्ते सा च कामात्प्रवर्तते // 8 भीष्म उवाच / सुकृतासुकृतं कर्म निषेव्य विविधैः क्रमैः। . दशार्धप्रविभक्तानां भूतानां बहुधा गतिः // 9 ततः प्रीतोऽभवदेव्याः प्रहसंश्चेदमब्रवीत् / सौवर्ण राजतं वापि यथा भाडं निषिच्यते / गच्छत्वेष यथाकाममिति राजन्पुनः पुनः / / 36 तथा निषिच्यते जन्तुः पूर्वकर्मवशानुगः // . 10 ततः प्रणम्य वरदं देवं देवीमुमां तथा / नाबीजाज्जायते किंचिन्नाकृत्वा सुखमेधते / उशना प्राप तद्धीमान्गतिमिष्टां महामुनिः // 37 सुकृती विन्दति सुखं प्राप्य देहक्षयं नरः // 11 एतत्ते कथितं तात भार्गवस्य महात्मनः / दैवं तात न पश्यामि नास्ति देवस्य साधनम। चरितं भरतश्रेष्ठ यन्मां त्वं परिपृच्छसि // 38 स्वभावतो हि संसिद्धा देवगन्धर्वदानवाः // 12. इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि प्रेत्य जातिकृतं कर्म न स्मरन्ति सदा जनाः / अष्टसप्तत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः // 278 // ते वै तस्य फलप्राप्तौ कर्म चापि चतुर्विधम् // 1 // 279 लोकयात्राश्रयश्चैव शब्दो वेदाश्रयः कृतः / युधिष्ठिर उवाच / शान्त्यर्थं मनसस्तात नैतद्वृद्धानुशासनम् // 14 अतः परं महाबाहो यच्छ्रेयस्तद्वदस्व मे / चक्षुषा मनसा वाचा कर्मणा च चतुर्विधम् / न तृप्याम्यमृतस्येव वचसस्ते पितामह // 1 कुरुते यादृशं कर्म तादृशं प्रतिपद्यते // 15 किं कर्म पुरुषः कृत्वा शुभं पुरुषसत्तम / निरन्तरं च मिश्रं च फलते कर्म पार्थिव / श्रेयः परमवाप्नोति प्रेत्य चेह च तद्वद // 2 कल्याणं यदि वा पापं न तु नाशोऽस्य विद्यते॥१६ भीष्म उवाच / कदाचित्सुकृतं तात कूटस्थमिव तिष्ठति / अत्र ते वर्तयिष्यामि यथा पूर्व महायशाः / मज्जमानस्य संसारे यावदुःखाद्विमुच्यते // 17 पराशरं महात्मानं पप्रच्छ जनको नृपः / / 3 ततो दुःखक्षयं कृत्वा सुकृतं कर्म सेवते / / किं श्रेयः सर्वभूतानामस्मिल्लोके परत्र च / सुकृतक्षयादुष्कृतं च तद्विद्धि मनुजाधिप // 18 यद्भवेत्प्रतिपत्तव्यं तद्भवान्प्रब्रवीतु मे // 4 दमः क्षमा धृतिस्तेजः संतोषः सत्यवादिता। ततः स तपसा युक्तः सर्वधर्मविधानवित् / हीरहिंसाव्यसनिता दाक्ष्यं चेति सुखावहाः // 19 नृपायानुग्रहमना मुनिर्वाक्यमथाब्रवीत् // 5 दुष्कृते सुकृते वापि न जन्तुरयतो भवेत् / धर्म एव कृतः श्रेयानिह लोके परत्र च / नित्यं मनःसमाधाने प्रयतेत विचक्षणः // 20 - 2368 -