________________ 12. 270. 12] शान्तिपर्व [12. 271.2 त्वया च लोकेन च सामरेण गन्धानादाय भूतानां रसांश्च विविधानपि / तस्मान्न शाम्यन्ति महर्षिसंघाः // 12 अवधं त्रीन्समाक्रम्य लोकान्वै स्वेन तेजसा // 25 अस्मिन्नर्थे पुरा गीतं शृणुष्वैकमना नृप / ज्वालामालापरिक्षिप्तो वैहायसचरस्तथा / यथा दैत्येन वृत्रेण भ्रष्टैश्वर्येण चेष्टितम् / / 13 अजेयः सर्वभूतानामासं नित्यमपेतभीः / / 26 निर्जितेनासहायेन हृतराज्येन भारत / ऐश्वर्यं तपसा प्राप्तं भ्रष्टं तच्च स्वकर्मभिः / अशोचता शत्रुमध्ये बुद्धिमास्थाय केवलाम् // 14 धृतिमास्थाय भगवन्न शोचामि ततस्त्वहम् // 27 भ्रष्टैश्वर्य पुरा वृत्रमुशना वाक्यमब्रवीत् / युयुत्सता महेन्द्रेण पुरा साधं महात्मना / कञ्चित्पराजितस्याद्य न व्यथा तेऽस्ति दानव // 15 / ततो मे भगवान्दृष्टो हरिर्नारायणः प्रभुः // 28 वृत्र उवाच / वैकुण्ठः पुरुषो विष्णुः शुक्लोऽनन्तः सनातनः / सत्येन तपसा चैव विदित्वा संक्षयं ह्यहम् / मुञ्जकेशो हरिश्मश्रुः सर्वभूतपितामहः // 29 न शोचामि न हृष्यामि भूतानामागतिं गतिम् / / नूनं तु तस्य तपसः सावशेष ममास्ति वै / कालसंचोदिता जीवा मज्जन्ति नरकेऽवशाः / / यदहं प्रष्टुमिच्छामि भवन्तं कर्मणः फलम् // 30 परिदृष्टानि सर्वाणि दिव्यान्याहुर्मनीषिणः // 17 ऐश्वर्यं वै महद्ब्रह्मन्कस्मिन्वर्णे प्रतिष्ठितम् / क्षपयित्वा तु तं कालं गणितं कालचोदिताः / / निवर्तते चापि पुनः कथमैश्वर्यमुत्तमम् / / 31 सावशेषेण कालेन संभवन्ति पुनः पुनः / / 18 क्वस्माद्भूतानि जीवन्ति प्रवर्तन्तेऽथ वा पुनः / तिर्यग्योनिसहस्राणि गत्वा नरकमेव च। किं वा फलं परं प्राप्य जीवस्तिष्ठति शाश्वतः // 32 निर्गच्छन्त्यवशा जीवाः कालबन्धनबन्धनाः // 19 / केन वा कर्मणा शक्यमथ ज्ञानेन केन वा। एवं संसरमाणानि जीवान्यहमदृष्टवान् / ब्रह्मर्षे तत्फलं प्राप्तुं तन्मे व्याख्यातुमर्हसि // 33 यथा कर्म तथा लाभ इति शास्त्रनिदर्शनम् // 20 इतीदमुक्तः स मुनिस्तदानीं तिर्यग्गच्छन्ति नरकं मानुष्यं दैवमेव च / ___ प्रत्याह यत्तच्छृणु राजसिंह / सुखदुःखे प्रियद्वेष्ये चरित्वा पूर्वमेव च // 21 मयोच्यमानं पुरुषर्षभ त्वकृतान्तविधिसंयुक्तं सर्वलोकः प्रपद्यते / मनन्यचित्तः सह सोदरीयैः // 34 गतं गच्छन्ति चाध्वानं सर्वभूतानि सर्वदा / / 22 / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि भीष्म उवाच / सप्तत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः // 27 // कालसंख्यानसंख्यातं सृष्टिस्थितिपरायणम् / 271 तं भाषमाणं भगवानुशना प्रत्यभाषत / उशनोवाच / भीमान्दुष्टप्रलापांस्त्वं तात. कस्मात्प्रभाषसे / / 23 / नमस्तस्मै भगवते देवाय प्रभविष्णवे / वृत्र उवाच / यस्य पृथ्वीतलं तात साकाशं बाहुगोचरम् // 1 प्रत्यक्षमेतद्भवतस्तथान्येषां मनीषिणाम् / मूर्धा यस्य त्वनन्तं च स्थानं दानवसत्तम / मया यज्जयलुब्धेन पुरा तप्तं महत्तपः // 24 तस्याहं ते प्रवक्ष्यामि विष्णोर्माहात्म्यमुत्तमम् // 2 - 2351 -