Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 652

12. 215. 12] महाभारते [12. 215. 37 प्रज्ञालाभात्तु दैतेय उताहो धृतिमत्तया / स्वभावभाविनो भावान्सर्वानेवेह निश्चये। प्रहाद स्वस्थरूपोऽसि पश्यन्व्यसनमात्मनः // 12 बुध्यमानस्य दर्पो वा मानो वा किं करिष्यति // 20 इति संचोदितस्तेन धीरो निश्चितनिश्चयः। वेद धर्मविधिं कृत्स्नं भूतानां चाप्यनित्यताम् / उवाच श्लक्ष्णया वाचा स्वां प्रज्ञामनुवर्णयन् // 13 तस्माच्छक न शोचामि सर्वं ह्येवेदमन्तवत् // 28. प्रवृत्तिं च निवृत्तिं च भूतानां यो न बुध्यते / निर्ममो निरहंकारो निरीहो मुक्तबन्धनः / तस्य स्तम्भो भवेद्वाल्यान्नास्ति स्तम्भोऽनुपश्यतः / / स्वस्थोऽव्यपेतः पश्यामि भूतानां प्रभवाप्ययौ॥२९ स्वभावात्संप्रवर्तन्ते निवर्तन्ते तथैव च / कृतप्रज्ञस्य दान्तस्य वितृष्णस्य निराशिषः / सर्वे भावास्तथाभावाः पुरुषार्थो न विद्यते // 15 नायासो विद्यते शक्र पश्यतो लोकविद्यया // 30 पुरुषार्थस्य चाभावे नास्ति कश्चित्स्वकारकः / प्रकृतौ च विकारे च न मे प्रीतिन च द्विषे। / स्वयं तु कुर्वतस्तस्य जातु मानो भवेदिह // 16 / द्वेष्टारं न च पश्यामि यो ममाद्य ममायते // 31 यस्तु कर्तारमात्मानं मन्यते साध्वसाधुनोः। नोवं नावाङ तिर्यक्च न कचिच्छक कामये। तस्य दोषवती प्रज्ञा स्वमूर्त्यज्ञेति मे मतिः // 17 / न विज्ञाने न विज्ञेये नाज्ञाने शर्म विद्यते // 32 यदि स्यात्पुरुषः कर्ता शक्रात्मश्रेयसे ध्रुवम् / ___ शक्र उवाच / आरम्भास्तस्य सिध्येरन च जातु पराभवेत् // 18 येनैषा लभ्यते प्रज्ञा येन शान्तिरवाप्यते। अनिष्टस्य हि निवृत्तिरनिवृत्तिः प्रियस्य च / प्रब्रूहि तमुपायं मे सम्यक्प्रह्लाद पृच्छते // 33 लक्ष्यते यतमानानां पुरुषार्थस्ततः कुतः // 19 अनिष्टस्याभिनिवृत्तिमिष्टसंवृत्तिमेव च / प्रह्लाद उवाच / अप्रयत्नेन पश्यामः केषांचित्तत्स्वभावतः // 20 आर्जवेनाप्रमादेन प्रसादेनात्मवत्तया / प्रतिरूपधराः केचिदृश्यन्ते बुद्धिसत्तमाः / वृद्धशुश्रूषया शक्र पुरुषो लभते महत् // 34 विरूपेभ्योऽल्पबुद्धिभ्यो लिप्समाना धनागमम् / / स्वभावाल्लभते प्रज्ञां शान्तिमेति स्वभावतः / स्वभावप्रेरिताः सर्वे निविशन्ते गुणा यदा। स्वभावादेव तत्सर्वं यत्किंचिदनुपश्यसि // 35 शुभाशुभास्तदा तत्र तस्य किं मानकारणम् // 22 भीष्म उवाच / स्वभावादेव तत्सर्वमिति मे निश्चिता मतिः / इत्युक्तो दैत्यपतिना शक्रो विस्मयमागमत् / आत्मप्रतिष्ठिता प्रज्ञा मम नास्ति ततोऽन्यथा // 23 / प्रीतिमांश्च तदा राजस्तद्वाक्यं प्रत्यपूजयत् // 36 कर्मजं त्विह मन्येऽहं फलयोगं शुभाशुभम् / स तदाभ्यर्च्य दैत्येन्द्रं त्रैलोक्यपतिरीश्वरः / कर्मणां विषयं कृत्स्नमहं वक्ष्यामि तच्छृणु // 24 असुरेन्द्रमुपामत्र्य जगाम स्वं निवेशनम् // 37 यथा वेदयते कश्चिदोदनं वायसो वदन् / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि एवं सर्वाणि कर्माणि खभावस्यैव लक्षणम् // 25 पञ्चदशाधिकद्विशततमोऽध्याय // 215 // विकारानेव यो वेद न वेद प्रकृतिं पराम् / तस्य स्तम्भो भवेद्वाल्यान्नास्ति स्तम्भोऽनुपश्यतः // -2280