________________ 12. 206. 20] महाभारते [12. 207.27 परीक्ष्य संचरेद्विद्वान्यथावच्छात्रचक्षुषा // 20 / | कदाचिद्दर्शनादासां दुर्बलानाविशेद्रजः // 12 ज्ञानेन्द्रियाणीन्द्रियार्थान्नोपसर्पन्त्यतर्युलम् / रागोत्पत्तौ चरेत्कृच्छ्रमह्ननिः प्रविशेदपः। ज्ञातैश्च कारणैर्देही न देहं पुनरर्हति // 21 मग्नः स्वप्ने च मनसा त्रिर्जपेदघमर्षणम् // 15 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि पाप्मानं निर्दहेदेवमन्तर्भूतं रजोमयम् / षडधिकद्विशततमोऽध्यायः // 206 // ज्ञानयुक्तेन मनसा संततेन विचक्षणः // 14 207 कुणपामेध्यसंयुक्तं यद्वदच्छिद्रबन्धनम् / गुरुरुवाच / तद्वदेहगतं विद्यादात्मानं देहबन्धनम् // 15 अत्रोपायं प्रवक्ष्यामि यथावच्छास्त्रचक्षुषा / वातपित्तकफारक्तं त्वङ्मांसं स्नायुमस्थि च। : तद्विज्ञानाच्चरन्प्राज्ञः प्राप्नुयात्परमां गतिम् // 1 मज्जा चैव सिराजालैस्तर्पयन्ति रसा नृणाम् // 1 // सर्वेषामेव भूतानां पुरुषः श्रेष्ठ उच्यते / दश विद्याद्धमन्योऽत्र पश्चेन्द्रियगुणावहाः / पुरुषेभ्यो द्विजानाहुर्द्विजेभ्यो मन्त्रवादिनः // 2 याभिः सूक्ष्माः प्रतायन्ते धमन्योऽन्याः सहस्रशः। सर्वभूतविशिष्टास्ते सर्वज्ञाः सर्वदर्शिनः / एवमेताः सिरानद्यो रसोदा देहसागरम् / ब्राह्मणा वेदतत्त्वज्ञास्तत्त्वार्थगतिनिश्चयाः // 3 / / तर्पयन्ति यथाकालमापगा इव सागरम // 18 नेत्रहीनो यथा ह्येकः कृच्छ्राणि लभतेऽध्वनि / मध्ये च हृदयस्यैका सिरा त्वत्र मनोवहा। ज्ञानहीनस्तथा लोके तस्माज्ज्ञानविदोऽधिकाः // 4 शुक्रं संकल्पजं नृणां सर्वगात्रैर्विमुञ्चति // 19 तांस्तानुपासते धर्मान्धर्मकामा यथागमम्।। सर्वगात्रप्रतायिन्यस्तस्या ह्यनुगताः सिराः / न त्वेषामर्थसामान्यमन्तरेण गुणानिमान् // 5 / नेत्रयोः प्रतिपद्यन्ते वहन्त्यस्तैजसं गुणम् // 20 वाग्देहमनसां शौचं क्षमा सत्यं धृतिः स्मृतिः / पयस्यन्तर्हितं सर्पिर्यद्वन्निर्मथ्यते खजैः / सर्वधर्मेषु धर्मज्ञा ज्ञापयन्ति गुणानिमान् // 6 शुक्र निर्मथ्यते तद्वदेहसंकल्पजैः खजैः // 21 यदिदं ब्रह्मणो रूपं ब्रह्मचर्यमिति स्मृतम् / स्वप्नेऽप्येवं यथाभ्येति मनःसंकल्पजं रजः / परं तत्सर्वभूतेभ्यस्तेन यान्ति परां गतिम् // 7 शुक्रमस्पर्शजं देहात्सृजन्त्यस्य मनोवहा // 22 लिङ्गसंयोगहीनं यच्छरीरस्पर्शवर्जितम् / महर्षिभगवानत्रिर्वेद तच्छुक्रसंभवम् / श्रोत्रेण श्रवणं चैव चक्षुषा चैव दर्शनम् // 88 त्रिंबीजमिन्द्रदेवत्यं तस्मादिन्द्रियमुच्यते // 23 जिह्वया रसनं यच्च तदेव परिवर्जितम् / ये वै शुक्रगति विद्युभूतसंकरकारिकाम् / बुद्ध्या च व्यवसायेन ब्रह्मचर्यमकल्मषम् // 9 विरागा दग्धदोषास्ते नाप्नुयुर्देहसंभवम् // 24 सम्यग्वृत्तिर्ब्रह्मलोकं प्राप्नुयान्मध्यमः सुरान् / / गुणानां साम्यमागम्य मनसैव मनोवहम् / : द्विजाग्र्यो जायते विद्वान्कन्यसी वृत्तिमास्थितः // 10 देहकर्म नुदन्प्राणानन्तकाले विमुच्यते // 25 / सुदुष्करं ब्रह्मचर्यमुपायं तत्र मे शृणु। भविता मनसो ज्ञानं मन एव प्रतायते। : संप्रवृत्तमुदीर्णं च निगृह्णीयाहिजो मनः // 11 ज्योतिष्मद्विरजो दिव्यमत्र सिद्धं महात्मनाम् // 26 योषितां न कथाः श्राव्या न निरीक्ष्या निरम्बराः। तस्मात्तदविघाताय कर्म कुर्यादकल्मषम् / / - 2270 -