Page Text
________________ 12. 204. 16 ] महाभारते [ 12. 205. 26 बीजान्यम्युपदग्धानि न रोहन्ति यथा पुनः।। यद्वत्कान्तारमातिष्ठन्नौत्सुक्यं समनुव्रजेत् / ज्ञानदग्धैस्तथा क्लेशै त्मा संबध्यते पुनः // 16 श्रमादाहारमादद्यादस्वाद्वपि हि यापनम् // 13 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि तद्वत्संसारकान्तारमातिष्ठश्रमतत्परः / चतुरधिकद्विशततमोऽध्यायः // 204 // यात्रार्थमद्यादाहारं व्याधितो भेषजं यथा // 14 205 सत्यशौचार्जवत्यागैर्यशसा विक्रमेण च / गुरुरुवाच / क्षान्त्या धृत्या च बुद्ध्या च मनसा तपसैव च // 15 प्रवृत्तिलक्षणो धर्मो यथायमुपपद्यते / भावान्सर्वान्यथावृत्तान्संवसेत यथाक्रमम् / तेषां विज्ञाननिष्ठानामन्यत्तत्त्वं न रोचते // 1 शान्तिमिच्छन्नदीनात्मा संयच्छेदिन्द्रियाणि च // दुर्लभा वेदविद्वांसो वेदोक्तेषु व्यवस्थिताः। सत्त्वेन रजसा चैव तमसा चैव मोहिताः / प्रयोजनमतस्त्वत्र मार्गमिच्छन्ति संस्तुतम् // 2 चक्रवत्परिवर्तन्ते ह्यज्ञानाजन्तवो भृशम् // 17 सद्भिराचरितत्वात्तु वृत्तमेतदगर्हितम् / तस्मात्सम्यक्परीक्षेत दोषानज्ञानसंभवान् / इयं सा बुद्धिरन्येयं यया याति परां गतिम् // 3 अज्ञानप्रभवं नित्यमहंकारं परित्यजेत् // 18 शरीरवानुपादत्ते मोहात्सर्वपरिग्रहान् / महाभूतानीन्द्रियाणि गुणाः सत्त्वं रजस्तमः / कामक्रोधादिभिर्भावैर्युक्तो राजसतामसैः // 4 त्रैलोक्यं सेश्वरं सर्वमहंकारे प्रतिष्ठितम् // 19 नाशुद्धमाचरेत्तस्मादभीप्सन्देहयापनम् / यथेह नियतं कालो दर्शयत्यार्तवान्गुणान् / कर्मणो विवरं कुर्वन्न लोकानाप्नुयाच्छुभान् // 5 / तद्वद्भूतेष्वहंकारं विद्याद्भूतप्रवर्तकम् // 20 लोहयुक्तं यथा हेम विपक्कं न विराजते / संमोहकं तमो विद्याकृष्णमज्ञानसंभवम् / / तथापककषायाख्यं विज्ञानं न प्रकाशते // 6 प्रीतिदुःखनिबद्धांश्च समस्तांस्त्रीनथो गुणान् / यश्चाधर्म चरेन्मोहात्कामलोभावनु प्लवन् / सत्त्वस्य रजसश्चैव तमसश्च निबोध तान् // 21 धयं पन्थानमाक्रम्य सानुबन्धो विनश्यति // 7 प्रमोहो हर्षजः प्रीतिरसंदेहो धृतिः स्मृतिः / शब्दादीन्विषयांस्तस्मादसंरागादनुप्लवेत् / एतान्सत्त्वगुणान्विद्यादिमान्राजसतामसान् / / 22 क्रोधहर्षों विषादश्च जायन्ते हि परस्परम् // 8 कामक्रोधौ प्रमादश्च लोभमोहौ भयं क्लमः / पञ्चभूतात्मके देहे सत्त्वराजसतामसे / विषादशोकावरतिर्मानदर्पावनार्यता // 23 कमभिष्टुवते चायं कं वा क्रोशति किं वदेत् // 9 दोषाणामेवमादीनां परीक्ष्य गुरुलाघवम् / स्पर्शरूपरसायेषु सङ्गं गच्छन्ति बालिशाः / विमृशेदात्मसंस्थानामेकैकमनुसंततम् // 24 नावगच्छन्त्यविज्ञानादात्मजं पार्थिवं गुणम् // 10 शिष्य उवाच / मृन्मयं शरणं यद्वन्मृदैव परिलिप्यते / के दोषा मनसा त्यक्ताः के बुद्धया शिथिलीकृताः। पार्थिवोऽयं तथा देहो मृद्विकारैर्विलिप्यते // 11 | के पुनः पुनरायान्ति के मोहादफला इव // 25 मधु तैलं पयः सर्पिर्मासानि लवणं गुडः। केषां बलाबलं बुद्धया हेतुभिर्विमृशेद्बुधः।। धान्यानि फलमूलानि मृद्विकाराः सहाम्भसा // 12 / एतत्सर्व समाचक्ष्व यथा विद्यामहं प्रभो // 26 - 2268 -
| SR No. | 004323 |
| Book Title | Mahabharat Samhita Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publisher | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |