Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 615

12. 186. 28 ] शान्तिपर्व [12. 187. 23 तथाबुधं पापमुपैति कर्म // 28 रूपं चक्षुस्तथा पक्तित्रिविधं तेज उच्यते / आशया संचितं द्रव्यं यत्काले नेह भुज्यते / रसः क्लेदश्च जिह्वा च त्रयो जलगुणाः स्मृताः॥९ तदुधा न प्रशंसन्ति मरणं न प्रतीक्षते // 29 घेयं घ्राणं शरीरं च ते तु भूमिगुणास्त्रयः / मानसं सर्वभूतानां धर्ममाहुर्मनीषिणः / महाभूतानि पश्चैव षष्ठं तु मन उच्यते // 10 तस्मात्सर्वेषु भूतेषु मनसा शिवमाचरेत् // 30 इन्द्रियाणि मनश्चैव विज्ञानान्यस्य भारत / एक एव चरेद्धर्म नास्ति धर्मे सहायता / सप्तमी बुद्धिरित्याहुः क्षेत्रज्ञः पुनरष्टमः // 11 केवलं विधिमासाद्य सहायः किं करिष्यति // 31 / चक्षुरालोकनायैव संशयं कुरुते मनः / देवा योनिर्मनुष्याणां देवानाममृतं दिवि / बुद्धिरध्यवसायाय क्षेत्रज्ञः साक्षिवस्थितः॥ 12 प्रेत्यभावे सुखं धर्माच्छश्वत्तैरुपभुज्यते // 32 ऊध्वं पादतलाभ्यां यदर्वागूवं च पश्यति / इति श्रीमहाभारते शान्ति पर्वणि एतेन सर्वमेवेदं विद्ध्यभिव्याप्तमन्तरम् // 13 षडशीत्यधिकशततमोऽध्यायः // 186 // पुरुषे चेन्द्रियाणीह वेदितव्यानि कृत्स्नशः / तमो रजश्च सत्त्वं च विद्धि भावांस्तदाश्रयान्॥१४ युधिष्ठिर उवाच / एतां बुद्धा नरो बुद्ध्या भूतानामागतिं गतिम् / अध्यात्म नाम यदिदं पुरुषस्येह चिन्यते / समवेक्ष्य शनेश्चैव लभते शममुत्तमम् // 15 यदध्यात्मं यतश्चैतत्तन्मे ब्रूह पितामह // 1 गुणान्नेनीयते बुद्धिर्बुद्धिरेवेन्द्रियाण्यपि / भीष्म उवाच। मनःषष्ठानि सर्वाणि बुद्धयभावे कुतो गुणाः॥१६ अध्यात्ममिति मां पार्थ यदेतदनुपृच्छसि / इति तन्मयमेबैतत्सर्व स्थावरजङ्गमम् / तद्व्याख्यास्यामि ते तात श्रेयस्करतरं सुखम् / / 2 प्रलीयते चोद्भवति तस्मानिर्दिश्यते तथा // 17 यज्ज्ञात्वा पुरुषो लोके प्रीतिं सौख्यं च विन्दति / येन पश्यति तच्चक्षुः शृणोति श्रोत्रमुच्यते / फललाभश्च सद्यः स्यात्सर्वभूतहितं च तत् // 3 जिघ्रति घ्राणमित्याह रसं जानाति जिह्वया // 18 पृथिवी वायुराकाशमापो ज्योतिश्च पश्चमम् / / त्वचा स्पृशति च स्पर्शान्बुद्धिर्विक्रियतेऽसकृत् / महाभूतानि भूतानां सर्वेषां प्रभवाप्ययौ // 4 येन संकल्पयत्यर्थं किंचिद्भवति तन्मनः // 19 ततः सृष्टानि तत्रैव तानि यान्ति पुनः पुनः / अधिष्ठानानि बुद्धेर्हि पृथगानि पञ्चधा / महाभूतानि भूतेषु सागरस्योर्मयो यथा / / 5 पञ्चेन्द्रियाणि यान्याहुस्तान्यदृश्योऽधितिष्ठति // 20 प्रसार्य च यथाङ्गानि कूर्मः संहरते पुनः / पुरुषाधिष्ठिता बुद्धिस्त्रिषु भावेषु वर्तते। तद्वद्भूतानि भूतात्मा सृष्ट्वा संहरते पुनः // 6 कदाचिल्लभते प्रीतिं कदाचिदनुशोचति // 21 महाभूतानि पञ्चव सर्वभूतेषु भूतकृत् / न सुखेन न दुःखेन कदाचिदपि वर्तते / अकरोत्तेषु वैषम्यं तत्तु जीवोऽनु पश्यति // 7 एवं नराणां मनसि त्रिषु भावेष्ववस्थिता // 22 शब्दः श्रोत्रं तथा खानि त्रयमाकाशयोनिजम् / सेयं भावात्मिका भावांस्त्रीनेतान्नातिवर्तते / पायोस्त्वक्स्पर्शचेष्टाश्च वागित्येतच्चतुष्टयम् // 8 | सरितां सागरो भर्ता महावेलामिवोर्मिमान् // 23 E2243 -