Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 582

12. 160.76] महाभारते [ 12. 161. 16 रैवतायुवनाश्वश्च युवनाश्वात्ततो रघुः // 76 धर्मे चार्धे च कामे च लोकवृत्तिः समाहिता / इक्ष्वाकुवंशजस्तस्माद्धरिणाश्वः प्रतापवान् / तेषां गरीयान्कतमो मध्यमः को लघुश्च कः // 2 हरिणाश्वादसि लेभे शुनकः शुनकादपि // 77 कस्मिंश्चात्मा नियन्तव्यस्त्रिवर्गविजयाय वै। उशीनरो वै धर्मात्मा तस्माद्भोजाः सयादवाः / संतुष्टा नैष्ठिकं वाक्यं यथावद्वक्तुमर्हथ // 3 यदुभ्यश्च शिबिर्लेभे शिबेश्चापि प्रतर्दनः // 78 ततोऽर्थगतितत्त्वज्ञः प्रथमं प्रतिभानवान् / .. प्रतर्दनादष्टकश्च रुशदश्वोऽष्टकादपि / जगाद विदुरो वाक्यं धर्मशास्त्रमनुस्मरन् // .4 रुशदश्वाद्भरद्वाजो द्रोणस्तस्मात्कृपस्ततः / बाहुश्रुत्यं तपस्त्यागः श्रद्धा यज्ञक्रिया क्षमा। ततस्त्वं भ्रातृभिः सार्धं परमासिमवाप्तवान् / / 79 भावशुद्धिर्दया सत्यं संयमश्चात्मसंपदः // 5 कृत्तिकाश्चास्य नक्षत्रमसेरग्निश्च दैवतम् / एतदेवाभिपद्यस्व मा ते भूचलितं मनः / / रोहिण्यो गोत्रमस्याथ रुद्रश्च गुरुरुत्तमः // 80 एतन्मूलौ हि धर्मार्थावेतदेकपदं हितम् // 6 असेरष्टौ च नामानि रहस्यानि निबोध मे। धर्मेणैवर्षयस्तीर्णा धर्मे लोकाः प्रतिष्ठिताः / पाण्डवेय सदा यानि कीर्तयल्लभते जयम् // 81 धर्मेण देवा दिविगा धर्मे चार्थः समाहितः // 7 असिर्विशसनः खड्गस्तीक्ष्णवां दुरासदः। धर्मो राजन्गुणश्रेष्ठो मध्यमो ह्यर्थ उच्यते / श्रीगर्भो विजयश्चैव धर्मपालस्तथैव च // 82 कामो यवीयानिति च प्रवदन्ति मनीषिणः / अग्र्यः प्रहरणानां च खड्गो माद्रवतीसुत / तस्माद्धर्मप्रधानेन भवितव्यं यतात्मना / / 8 महेश्वरप्रणीतश्च पुराणे निश्चयं गतः // 83 समाप्तवचने तस्मिन्नर्थशास्त्रविशारदः। पृथुस्तूत्पादयामास धनुराद्यमरिंदम / पार्थो वाक्यार्थतत्त्वज्ञो जगौ वाक्यमतन्द्रितः // 9 तेनेयं पृथिवी पूर्व वैन्येन परिरक्षिता // 84 कर्मभूमिरियं राजन्निह वार्ता प्रशस्यते / तदेतदाएं माद्रेय प्रमाणं कर्तुमर्हसि। कृषिवाणिज्यगोरक्ष्यं शिल्पानि विविधानि च // 10 असेश्च पूजा कर्तव्या सदा युद्धविशारदैः // 85 | अर्थ इत्येव सर्वेषां कर्मणामव्यतिक्रमः / इत्येष प्रथमः कल्पो व्याख्यातस्ते सुविस्तरः / न ऋतेऽर्थेन वर्तेते धर्मकामाविति श्रुतिः // 11 असेरुत्पत्तिसंसर्गो यथावद्भरतर्षभ // 86 . विजयी ह्यर्थवान्धर्ममाराधयितुमुत्तमम् / सर्वथैतदिह श्रुत्वा खड्गसाधनमुत्तमम् / कामं च चरितुं शक्तो दुष्प्रापमकृतात्मभिः // 12 लभते पुरुषः कीर्ति प्रेत्य चानन्त्यमश्नुते // 87 अर्थस्यावयवावेतौ धर्मकामाविति श्रुतिः / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि अर्थसिद्धया हि निर्वृत्तावुभावेतौ भविष्यतः // 13 षष्टयधिकशततमोऽध्यायः // 160 // उद्भूतार्थं हि पुरुषं विशिष्टतरयोनयः / ब्रह्माणमिव भूतानि सततं पर्युपासते // 14 वैशंपायन उवाच / जटाजिनधरा दान्ताः पङ्कदिग्धा जितेन्द्रियाः। इत्युक्तवति भीष्मे तु तूष्णीभूते युधिष्ठिरः / मुण्डा निस्तन्तवश्वापि वसन्त्यार्थिनः पृथक् // 15 पप्रच्छावसरं गत्वा भ्रातृन्विदुरपञ्चमान् // 1 / काषायवसनाश्चान्ये श्मश्रुला हीसुसंवृताः / -2210 -