________________ 12. 138. 45] महाभारते [ 12. 138. 70 भयं हि शङ्किताज्जातं समूलमपि कृन्तति // 45 नासम्यकृतकारी स्यादप्रमत्तः सदा भवेत् / अवधानेन मौनेन काषायेण जटाजिनैः / कण्टकोऽपि हि दुश्छिन्नो विकारं कुरुते चिरम् // विश्वासयित्वा द्वेष्टारमवलुम्पेद्यथा वृकः // 46 वधेन च मनुष्याणां मार्गाणां दूषणेन च / पुत्रो वा यदि वा भ्राता पिता वा यदि वा सुहृत् / आकराणां विनाशैश्च परराष्ट्रं विनाशयेत् // 61 अर्थस्य विघ्नं कुर्वाणा हन्तव्या भूतिवर्धनाः // 47 गृध्रदृष्टिर्बकालीनः श्वचेष्टः सिंहविक्रमः / गुरोरप्यवलिप्तस्य कार्याकार्यमजानतः / अनुद्विग्नः काकशङ्की भुजंगचरितं चरेत् / / 62 उत्पथप्रतिपन्नस्य दण्डो भवति शासनम् // 48 श्रेणिमुख्योपजापेषु वल्लभानुनयेषु च। / प्रत्युत्थानामिवादाभ्यां संप्रदानेन कस्यचित् / / अमात्यान्परिरक्षेत भेदसंघातयोरपि // 63 . प्रतिपुष्कलघाती स्यात्तीक्ष्णतुण्ड इव द्विजः // 49 मृदुरित्यवमन्यन्ते तीक्ष्ण इत्युद्विजन्ति च। नाच्छित्त्वा परमर्माणि नाकृत्वा कर्म दारुणम् / / तीक्ष्णकाले च तीक्ष्णः स्यान्मृदुकाले मृदुर्भवेत् // नाहत्वा मत्स्यघातीव प्राप्नोति परमां श्रियम् // 50 मृदुना सुमृदुं हन्ति मृदुना हन्ति दारुणम् / नास्ति जात्या रिपुर्नाम मित्रं नाम न विद्यते / नासाध्यं मृदुना किंचित्तस्मात्तीक्ष्णतरं मृदु // 65 सामर्थ्ययोगाजायन्ते मित्राणि रिपवस्तथा // 51 काले मृदुर्यो भवति काले भवति दारुणः / अमित्रं नैव मुश्चेत ब्रुवन्तं करुणान्यपि / न साधयति कृत्यानि शबूंश्चैवाधितिष्ठति / / 66 दुःखं तत्र न कुर्वीत हन्यात्पूर्वापकारिणम् // 52 पण्डितेन विरुद्धः सन्दूरेऽस्मीति न विश्वसेत् / संग्रहानुग्रहे यत्नः सदा कार्योऽनसूयता / दी| बुद्धिमतो बाहू याभ्यां हिंसति हिंसितः॥६७ निग्रहश्चापि यत्नेन कर्तव्यो भूतिमिच्छता // 53 न तत्तरेद्यस्य न पारमुत्तरेप्रहरिष्यन्प्रियं ब्रूयात्प्रहृत्यापि प्रियोत्तरम् / न तद्धरेद्यत्पुनराहरेत्परः / अपि चास्य शिरश्छित्त्वा रुद्याच्छोचेदथापि वा।।५४ न तत्खनेद्यस्य न मूलमुत्खनेनिमश्रयेत सान्त्वेन संमानेन तितिक्षया / न तं हन्याद्यस्य शिरो न पातयेत् // 68 आशाकारणमित्येतत्कर्तव्यं भूतिमिच्छता // 55 इतीदमुक्तं वृजिनाभिसंहितं न शुष्कवैरं कुर्वीत न बाहुभ्यां नदी तरेत् / न चैतदेवं पुरुषः समाचरेत् / अपार्थकमनायुष्यं गोविषाणस्य भक्षणम् / परप्रयुक्तं तु कथं निशामयेदन्ताश्च परिघृष्यन्ते रसश्चापि न लभ्यते // 56 ___ दतो मयोक्तं भवतो हितार्थिना // 69 त्रिवर्गे त्रिविधा पीडानुबन्धात्रय एव च / यथावदुक्तं वचनं हितं तदा अनुबन्धवधौ ज्ञात्वा पीडां हि परिवर्जयेत् // 57 निशम्य विप्रेण सुवीरराष्ट्रियः / ऋणशेषोऽग्निशेषश्च शत्रुशेषस्तथैव च / तथाकरोद्वाक्यमदीनचेतनः पुनः पुनर्विवर्धेत स्वल्पोऽप्यनिवारितः // 58 श्रियं च दीप्तां बुभुजे सबान्धवः / / 70 वर्धमानमृणं तिष्ठत्परिभूताश्च शत्रवः / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि आवहन्त्यनयं तीव्र व्याधयश्चाप्युपेक्षिताः // 59 / अष्टात्रिंशदधिकशततमोऽध्यायः // 138 // -2178 -