Page Text
________________ 12. 137. 98] महाभारते [12. 138. 15 दत्त्वाभयं यः स्म राजा प्रमाणं कुरुते सदा। | दस्युभिः पीड्यमाने च कथं स्थेयं पितामह // 1 स सर्वसुखकृज्ज्ञेयः प्रजा धर्मेण पालयन् // 98 भीष्म उवाच / पिता माता गुरुगोप्ता वह्निर्वैश्रवणो यमः / / हन्त ते कथयिष्यामि नीतिमापत्सु भारत / सप्त राज्ञो गुणानेतान्मनुराह प्रजापतिः / / 99 उत्सृज्यापि घृणां काले यथा वर्तेत भूमिपः // 2 पिता हि राजा राष्ट्रस्य प्रजानां योऽनुकम्पकः / अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / तस्मिन्मिथ्याप्रणीते हि तिर्यग्गच्छति मानवः / भरद्वाजस्य संवादं राज्ञः शद्युतपस्य च // 3 संभावयति मातेव दीनमभ्यवपद्यते / राजा शत्रुतपो नाम सौवीराणां महारथः। दहत्यनिरिवानिष्टान्यमयन्भवते यमः // 101 कणिकमुपसंगम्य पप्रच्छार्थविनिश्चयम् // 4 इष्टेषु विसृजत्यर्थान्कुबेर इव कामदः / अलब्धस्य कथं लिप्सा लब्धं केन विवर्धते / गुरुर्धर्मोपदेशेन गोप्ता च परिपालनात् // 102 वर्धितं पालयेत्केन पालितं प्रणयेत्कथम् // .5 यस्तु रञ्जयते राजा पौरजानपदान्गुणैः / तस्मै विनिश्चयार्थं स परिपृष्टार्थनिश्चयः / न तस्य भ्रश्यते राज्यं गुणधर्मानुपालनात् / / 103 उवाच ब्राह्मणो वाक्यमिदं हेतुमदुत्तरम् // 6 स्वयं समुपजानन्हि पौरजानपद क्रियाः / नित्यमुद्यतदण्डः स्यान्नित्यं विवृतपौरुषः / स सुखं मोदते भूप इहलोके परत्र च // 104 अच्छिद्रश्छिद्रदर्शी च परेषां विवरानुगः // 7 नित्योद्विग्नाः प्रजा यस्य करभारप्रपीडिताः / नित्यमुद्यतदण्डस्य मृशमुद्विजते जनः / / अनर्थैर्विप्रलुप्यन्ते स गच्छति पराभवम् // 105 तस्मात्सर्वाणि भूतानि दण्डेनैव प्ररोधयेत् // 8 प्रजा यस्य विवर्धन्ते सरसीव महोत्पलम् / एवमेव प्रशंसन्ति पण्डितास्तत्त्वदर्शिनः / स सर्वयज्ञफलभायाजा लोके महीयते // 106 तस्माच्चतुष्टये तस्मिन्प्रधानो दण्ड उच्यते // 9 . षलिना विग्रहो राजन्न कथंचित्प्रशस्यते / छिन्नमूले ह्यधिष्ठाने सर्वे तज्जीविंनो हताः। बलिना विगृहीतस्य कुतो राज्यं कुतः सुखम्॥१०७ कथं हि शाखास्तिष्ठेयुश्छिन्नमूले वनस्पतौ // 10 भीष्म उवाच / मूलमेवादितश्छिन्द्यात्परपक्षस्य पण्डितः / सैवमुक्त्वा शकुनिका ब्रह्मदत्तं नराधिपम् / ततः सहायान्पक्षं च सर्वमेवानुसारयेत् // 11 राजानं समनुज्ञाप्य जगामाथेप्सितां दिशम् // 108 सुमत्रितं सुविक्रान्तं सुयुद्धं सुपलायितम् / एतत्ते ब्रह्मदत्तस्य पूजन्या सह भाषितम् / आपदां पदकालेषु कुर्वीत न विचारयेत् // 12 मयोक्तं भरतश्रेष्ठ किमन्यच्छोतुमिच्छसि // 109 वाड्मात्रेण विनीतः स्यादृदयेन यथा क्षुरः / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि श्लक्ष्णपूर्वाभिभाषी च कामक्रोधौ विवर्जयेत् // 15 सप्तत्रिंशदधिकशततमोऽध्यायः // 137 // सपत्नसहिते कार्ये कृत्वा संधिं न विश्वसेत् / अपक्रामेत्ततः क्षिप्रं कृतकार्यो विचक्षणः // 14 युधिष्ठिर उवाच। शत्रु च मित्ररूपेण सान्त्वेनैवामिसान्त्वयेत् / युगक्षयात्परिक्षीणे धर्मे लोके च भारत / नित्यशश्चोद्विजेत्तस्मात्सर्पाद्वेश्मगतादिव // 15 -2176
| SR No. | 004323 |
| Book Title | Mahabharat Samhita Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publisher | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |