________________ 12. 135. 18 ] शान्तिपर्व [ 12. 136. 22 आदौ न कुरुते श्रेयः कुशलोऽस्मीति यः पुमान् / प्रज्ञातलक्षणे राजन्नमित्रे मित्रतां गते / स संशयमवाप्नोति यथा संप्रतिपत्तिमान् // 18 कथं नु पुरुषः कुर्यात्किं वा कृत्वा सुखी भवेत् // 8 अनागतविधानं तु यो नरः कुरुते क्षमम् / विग्रहं केन वा कुर्यात्संधिं वा केन योजयेत् / श्रेयः प्राप्नोति सोऽत्यर्थ दीर्घदर्शी यथा ह्यसौ // 19 कथं वा शत्रुमध्यस्थो वर्तेताबलवानिति // 9 कलाः काष्ठा मुहूर्ताश्च दिना नाड्यः क्षणा लवाः। एतद्वै सर्वकृत्यानां परं कृत्यं परंतप / / पक्षा मासाश्च ऋतवस्तुल्याः संवत्सराणि च // 20 नैतस्य कश्चिद्वक्तास्ति श्रोता चापि सुदुर्लभः // 1. पृथिवी देश इत्युक्तः कालः स च न दृश्यते।। ऋते शांतनवाद्भीष्मात्सत्यसंधाजितेन्द्रियात् / अभिप्रेतार्थसिद्धयर्थं न्यायतो यश्च तत्तथा // 21 तदन्विष्य महाबाहो सर्वमेतद्वदस्व मे // 11 एतौ धर्मार्थशास्त्रेषु मोक्षशास्त्रेषु चर्षिभिः / भीष्म उवाच / प्रधानाविति निर्दिष्टौ कामेशाभिमतौ नृणाम् // 22 त्वयुक्तोऽयमनुप्रश्नो युधिष्ठिर गुणोदयः / परीक्ष्यकारी युक्तस्तु सम्यक्समुपपादयेत् / शृणु मे पुत्र कात्स्न्येन गुह्यमापत्सु भारत // 12 देशकालावभिप्रेतौ ताभ्यां फलमवाप्नुयात् / / 23 अमित्रो मित्रतां याति मित्रं चापि प्रदुष्यति / इति श्रीमहाभारते शान्तिपक्षण सामर्थ्ययोगात्कार्याणां तद्गत्या हि सदा गतिः॥१३ पञ्चत्रिंशदधिकशततमोऽध्यायः // 135 // तस्माद्विश्वसितव्यं च विग्रहं च समाचरेत् / देशं कालं च विज्ञाय कार्याकार्यविनिश्चये // 14 युधिष्ठिर उवाच / संधातव्यं बुधैर्नित्यं व्यवस्यं च हितार्थिभिः / सर्वत्र बुद्धिः कथिता श्रेष्ठा ते भरतर्षभ / अमित्रैरपि संधेयं प्राणा रक्ष्याश्च भारत // 15 अनागता तथोत्पन्ना दीर्घसूत्रा विनाशिनी // 1 यो ह्यमित्रैनरो नित्यं न संध्यादपण्डितः / तदिच्छामि परां बुद्धिं श्रोतुं भरतसत्तम / न सोऽर्थमाप्नुयात्किचित्फलान्यपि च भारत // 16 यथा राजन्न मुह्येत शत्रुभिः परिवारितः // 2 यस्त्वमित्रेण संधत्ते मित्रेण च विरुध्यते / धर्मार्थकुशल प्राज्ञ सर्वशास्त्रविशारद / अर्थयुक्तिं समालोक्य सुमहद्विन्दते फलम् // 17 पृच्छामि त्वा कुरुश्रेष्ठ तन्मे व्याख्यातुमर्हसि // 3 अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / शत्रुमिबहुभिस्तो यथा वर्तेत पार्थिवः / मार्जारस्य च संवादं न्यग्रोधे मूषकस्य च // 18 एतदिच्छाम्यहं श्रोतुं सर्वमेव यथाविधि // 4 वने महति कस्मिंश्चिन्यग्रोधः सुमहानभूत् / विषमस्थं हि राजानं शत्रवः परिपन्थिनः / लताजालपरिच्छन्नो नानाद्विजगणायुतः // 19 बहवोऽप्येकमुद्धर्तुं यतन्ते पूर्वतापिताः // 5 स्कन्धवान्मेघसंकाशः शीतच्छायो मनोरमः / सर्वतः प्रार्थ्यमानेन दुर्बलेन महाबलैः / वैरन्त्यमभितो जातस्तालमृगाकुलः // 20 एकेनैवासहायेन शक्यं स्थातुं कथं भवेत् // 6 तस्य मूलं समाश्रित्य कृत्वा शतमुखं बिलम् / कथं मित्रमरिं चैव विन्देत भरतर्षभ / वसति स्म महाप्राज्ञः पलितो नाम मूषकः // 21 चेष्टितव्यं कथं चाथ शत्रोमित्रस्य चान्तरे // 7 शाखाश्च तस्य संश्रित्य वसति स्म सुखं पुरः। -2165 -