________________ 12. 122. 55 ] शान्तिपर्व [12. 123. 24 123 इति ते सर्वमाख्यातं यो दण्डो मनुजर्षभ / प्रत्यासन्नस्य तस्यर्षे किं स्यात्पापप्रणाशनम् // 12 नियन्ता सर्वलोकस्य धर्माक्रान्तस्य भारत // 55 अधर्मो धर्म इति ह योऽज्ञानादाचरेदिह / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि तं चापि प्रथितं लोके कथं राजा निवर्तयेत् // 13 द्वाविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः // 122 // कामन्द उवाच / यो धर्मार्थों समुत्सृज्य काममेवानुवर्तते / युधिष्ठिर उवाच / स धर्मार्थपरित्यागात्प्रज्ञानाशमिहार्छति // 14 तात धर्मार्थकामानां श्रोतुमिच्छामि निश्चयम् / प्रज्ञाप्रणाशको मोहस्तथा धर्मार्थनाशकः / लोकयात्रा हि कात्स्येन त्रिष्वेतेषु प्रतिष्ठिता // 1 तस्मान्नास्तिकता चैव दुराचारश्च जायते // 15 धर्मार्थकामाः किंमूलास्त्रयाणां प्रभवश्व कः / . दुराचारान्यदा राजा प्रदुष्टान्न नियच्छति / अन्योन्यं चानुषजन्ते वर्तन्ते च पृथक्पृथक् // 2 तस्मादुद्विजते लोकः सर्पाद्वेश्मगतादिव // 16 ___ भीष्म उवाच / तं प्रजा नानुवर्तन्ते ब्राह्मणा न च साधवः / यदा ते स्युः सुमनसो लोकसंस्थार्थनिश्चये / ततः संक्षयमाप्नोति तथा वध्यत्वमेति च // 17 कालप्रभवसंस्थासु सजन्ते च त्रयस्तदा // 3 अपध्वस्तस्त्ववमतो दुःखं जीवति जीवितम् / धर्ममूलस्तु देहोऽर्थः कामोऽर्थफलमुच्यते / जीवेच्च यदपध्वस्तस्तच्छुद्धं मरणं भवेत् // 18 संकल्पमूलास्ते सर्वे संकल्पो विषयात्मकः // 4 अत्रैतदाहुराचार्याः पापस्य च निबर्हणम् / विषयाश्चैव कार्येन सर्व आहारसिद्धये / सेवितव्या त्रयी विद्या सत्कारो ब्राह्मणेषु च // 19 मूलमेतत्रिवर्गस्य निवृत्तिर्मोक्ष उच्यते // 5 महामना भवेद्धर्मे विवहेच्च महाकुले / धर्मः शरीरसंगुप्तिर्धर्मार्थं चार्थ इष्यते / ब्राह्मणांश्चापि सेवेत क्षमायुक्तान्मनस्विनः // 20 कामो रतिफलश्चात्र सर्वे चैते रजस्वलाः // 6 जपेदुदकशीलः स्यात्सुमुखो नान्यदास्थितः / संनिकृष्टांश्चरेदेनान्न चैनान्मनसा त्यजेत् / धर्मान्वितान्संप्रविशेदहिः कृत्वैव दुष्कृतीन् // 21 विमुक्तस्तमसा सर्वान्धर्मादीन्कामनैष्ठिकान् // 7 प्रसादयेन्मधुरया वाचाप्यथ च कर्मणा / श्रेष्ठबुद्धिस्त्रिवर्गस्य यदयं प्राग्रुयात्क्षणात् / इत्यस्मीति वदेन्नित्यं परेषां कीर्तयन्गुणान् // 22 बुद्ध्या बुध्येदिहार्थे न तदहा तु निकृष्टया // 8 अपापो ह्येवमाचारः क्षिप्रं बहुमतो भवेत् / अपध्यानमलो धर्मो मलोऽर्थस्य निगृहनम् / पापान्यपि च कृच्छ्राणि शमयेन्नात्र संशयः // 23 संप्रमोदमलः कामो भूयः स्वगुणवर्तितः // 9 / गुरवोऽपि परं धर्मं यद्भूयुस्तत्तथा कुरु / अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / गुरूणां हि प्रसादाद्धि श्रेयः परमवाप्स्यसि // 24 कामन्दस्य च संवादमङ्गारिष्ठस्य चोभयोः // 10 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि कामन्दमृषिमासीनमभिवाद्य नराधिपः / त्रयोविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः // 123 // अङ्गारिष्ठोऽथ पप्रच्छ कृत्वा समयपर्ययम् // 11 यः पापं कुरुते राजा काममोहबलात्कृतः / -2151