Page Text
________________ "12. 115. 18] महाभारते [12. 116. 22 निशाम्य मा भूस्त्वमथार्तरूपः / बृहस्पतिसमो बुद्ध्या भवाशंसितुमर्हति // 8 उच्चस्य नीचेन हि संप्रयोगं शंसिता पुरुषव्याघ्र त्वं नः कुलहिते रतः / / विगर्हयन्ति स्थिरबुद्धयो ये // 18 क्षत्ता चैव पटुप्रज्ञो यो नः शंसति सर्वदा॥९ क्रुद्धो दशार्धेन हि ताडयेद्वा त्वत्तः कुलहितं वाक्यं श्रुत्वा राज्यहितोदयम् / ___ स पांसुभिर्वापकिरेत्तुषैर्वा / अमृतस्याव्ययस्येव तृप्तः स्वप्स्याम्यहं सुखम् // 10 विवृत्य दन्तांश्च विभीषयेद्वा कीदृशाः संनिकर्षस्था भृत्याः स्युर्वा गुणान्विताः। सिद्धं हि मूर्खे कुपिते नृशंसे // 19 कीदृशैः किंकुलीनैर्वा सह यात्रा विधीयते // 11 विगर्हणां परमदुरात्मना कृतां न ह्येको भृत्यरहितो राजा भवति रक्षिता / सहेत यः संसदि दुर्जनान्नरः / राज्यं चेदं जनः सर्वस्तत्कुलीनोऽभिशंसति // 12 पठेदिदं चापि निदर्शनं सदा न हि प्रशास्तुं राज्यं हि शक्यमेकेन भारत / न वाङ्मयं स लभति किंचिदप्रियम् // 20 असहायवता तात नैवार्थाः केचिदप्युत / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि लब्धुं लब्ध्वा चापि सदा रक्षितुं भरतर्षभ // 13 पञ्चदशाधिकशततमोऽध्यायः॥ 115 // __ भीष्म उवाच / यस्य भृत्यजनः सर्वो ज्ञानविज्ञानकोविदः / युधिष्ठिर उवाच / हितैषी कुलजः स्निग्धः स राज्यफलमश्नुते // 14 पितामह महाप्राज्ञ संशयो मे महानयम् / मन्त्रिणो यस्य कुलजा असंहार्याः सहोषिताः / स च्छेत्तव्यस्त्वया राजन्भवान्कुलकरो हि नः // 1 | नृपतेर्मतिदाः सन्ति संबन्धज्ञानकोविदाः // 15 पुरुषाणामयं तात दुर्वृत्तानां दुरात्मनाम् / / अनागतविधातारः कालज्ञानविशारदाः / / कथितो वाक्यसंचारस्ततो विज्ञापयामि ते // 2 अतिक्रान्तमशोचन्तः स राज्यफलमश्रुते / / 16 यद्धितं राज्यतत्रस्य कुलस्य च सुखोदयम् / समदुःखसुखा यस्य सहायाः सत्यकारिणः। आयत्यां च तदात्वे च क्षेमवृद्धिकरं च यत् // 3 अर्थचिन्तापरा यस्य स राज्यफलमभुते / / 17 पुत्रपौत्राभिरामं च राष्ट्रवृद्धिकरं च यत् / यस्य नार्ता जनपदः संनिकर्षगतः सदा / अन्नपाने शरीरे च हितं यत्तद्रवीहि मे // 4 अक्षुद्रः सत्पथालम्बी स राज्यफलभाग्भवेत् / / 18 अभिषि तो हि यो राजा राज्यस्थो मित्रसंवृतः / कोशाक्षपटलं यस्य कोशवृद्धिकरैर्जनैः / असुहृत्समुपेतो वा स कथं रञ्जयेत्प्रजाः // 5 आप्तैस्तुष्टैश्च सततं धार्यते स नृपोत्तमः // 19 यो ह्यसत्प्रग्रहरतिः स्नेहरागवलात्कृतः / कोष्ठागारमसंहाराप्तैः संचयतत्परैः / इन्द्रियाणामनीशत्वादसज्जनबुभूषकः // 6 पात्रभूतैरलुब्धैश्च पाल्यमानं गुणीभवेत् // 20 तस्य भृत्या विगुणतां यान्ति सर्वे कुलोद्गताः। व्यवहारश्च नगरे यस्य कर्मफलोदयः / न च भृत्यफलैरथैः स राजा संप्रयुज्यते // 7 दृश्यते शङ्खलिखितः स धर्मफलभाग्भवेत् // 21 एतान्मे संशयस्थस्य राजधर्मान्सुदुर्लभान् / संगृहीतमनुष्यश्च यो राजा राजधर्मवित् / - 2140 -
| SR No. | 004323 |
| Book Title | Mahabharat Samhita Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publisher | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |