________________ 12. 110. 6 ] शान्तिपर्व [12. 111.4 सत्यानृते विनिश्चित्य ततो भवति धर्मवित् // 6 / सर्वोपायनिहन्तव्यः पापो निकृतिजीवनः // 20 अप्यनार्योऽकृतप्रज्ञः पुरुषोऽपि सुदारुणः / धनमित्येव पापानां सर्वेषामिह निश्चयः / सुमहत्प्राप्नुयात्पुण्यं बलाकोऽन्धवधादिव // 7 येऽविषह्या ह्यसंभोज्या निकृत्या पतनं गताः॥२१ किमाश्चयं च यन्मूढो धर्मकामोऽप्यधर्मवित् / च्युता देवमनुष्येभ्यो यथा प्रेतास्तथैव ते। सुमहत्प्राप्नुयात्पापं गङ्गायामिव कौशिकः // 8 धनादानाहुःखतरं जीविताद्विप्रयोजनम् // 22 तादृशोऽयमनुप्रश्नो यत्र धर्मः सुदुर्वचः।। अयं वो रोचतां धर्म इति वाच्यः प्रयत्नतः / दुष्करः प्रतिसंख्यातुं तर्केणात्र व्यवस्यति // 9 न कश्चिदस्ति पापानां धर्म इत्येष निश्चयः॥ 23 प्रभावार्थाय भूतानां धर्मप्रवचनं कृतम् / / तथागतं च यो हन्यान्नासौ पापेन लिप्यते / यत्स्यादहिंसासंयुक्तं स धर्म इति निश्चयः // 10 स्वकर्मणा हतं हन्ति हत एव स हन्यते / धारणाद्धर्म इत्याहुर्धर्मेण विधृताः प्रजाः। तेषु यः समयं कश्चित्कुर्वीत हतबुद्धिषु // 24 यत्स्याद्धारणसंयुक्तं स धर्म इति निश्चयः // 11 यथा काकश्च गृध्रश्च तथैवोपधिजीविनः / श्रुतिधर्म इति ह्येके नेत्याहुरपरे जनाः / ऊवं देहविमोक्षान्ते भवन्त्येतासु योनिषु // 25 न तु तत्प्रत्यसूयामो न हि सर्व विधीयते // 12 यस्मिन्यथा वर्तते यो मनुष्ययेऽन्यायेन जिहीर्षन्तो धनमिच्छन्ति कर्हिचित् / स्तस्मिंस्तथा वर्तितव्यं स धर्मः / तेभ्यस्तन्न तदाख्येयं स धर्म इति निश्चयः // 13 मायाचारो मायया वर्तितव्यः अकूजनेन चेन्मोक्षो नात्र कूजेत्कथंचन / साध्वाचारः साधुना प्रत्यदेयः // 26 अवश्यं कूजितव्यं वा शङ्करन्वाप्यकूजनात् // 14 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि श्रेयस्तत्रानृतं वक्तुं सत्यादिति विचारितम् / दशाधिकशततमोऽध्यायः // 110 // यः पापैः सह संबन्धान्मुच्यते शपथादिति // 15 न च तेभ्यो धनं देयं शक्ये सति कथंचन / / पापेभ्यो हि धनं दत्तं दातारमपि पीडयेत् // 16 युधिष्ठिर उवाच। खशरीरोपरोधेन वरमादातुमिच्छतः / क्लिश्यमानेषु भूतेषु तैस्तै वैस्ततस्ततः / सत्यसंप्रतिपत्त्यर्थं ये ब्रूयुः साक्षिणः कचित् / दुर्गाण्यतितरेयेन तन्मे ब्रूहि पितामह // 1 अनुक्त्वा तत्र तद्वाच्यं सर्वे तेऽनृतवादिनः // 17 भीष्म उवाच / प्राणात्यये विवाहे च वक्तव्यमनृतं भवेत्। आश्रमेषु यथोक्तेषु यथोक्तं ये द्विजातयः / अर्थस्य रक्षणार्थाय परेषां धर्मकारणात् / वर्तन्ते संयतात्मानो दुर्गाण्यतितरन्ति ते // 2 परेषां धर्ममाकाश्नीचः स्याद्धर्मभिक्षुकः // 18 / ये दम्भान्न जपन्ति स्म येषां वृत्तिश्च संवृता / प्रतिश्रुत्य तु दातव्यं श्वःकार्यस्तु बलात्कृतः। विषयांश्च निगृह्णन्ति दुर्गाण्यतितरन्ति ते // 3 यः कश्चिद्धर्मसमयात्प्रच्युतोऽधर्ममास्थितः // 19 वासयन्त्यतिथीन्नित्यं नित्यं ये चानसूयकाः / शठः स्वधर्ममुत्सृज्य तमिच्छेदुपजीवितुम् / / नित्यं स्वाध्यायशीलाश्च दुर्गाण्यतितरन्ति ते॥४ -2133 -