________________ 12. 97. 11] महाभारते [12. 98. 15 सान्त्वेन भोगदानेन स राज्ञां परमो नयः // 11 / अभियाने च युद्धे च राजा हन्ति महाजनम् // 1 भुज्यमाना ह्ययोगेन स्वराष्ट्रादभितापिताः। अथ स्म कर्मणा येन लोकाञ्जयति पार्थिवः / अमित्रान्पर्युपासीरन्व्यसनौघप्रतीक्षिणः // 12 विद्वञ्जिज्ञासमानाय प्रब्रूहि भरतर्षभ // 2 अमित्रोपग्रहं चास्य ते कुर्युः क्षिप्रमापदि / भीष्म उवाच / संदुष्टाः सर्वतो राजनराजव्यसनकाङ्किणः // 13 निग्रहेण च पापानां साधूनां प्रग्रहेण च / नामित्रो विनिकर्तव्यो नातिच्छेद्यः कथंचन। यज्ञैर्दानैश्च राजानो भवन्ति शुचयोऽमलाः // 3 जीवितं ह्यप्यतिच्छिन्नः संत्यजत्येकदा नरः // 14 उपरुन्धन्ति राजानो भूतानि विजयार्थिनः / अल्पेनापि हि संयुक्तस्तुष्यत्येवापराधिकः / त एव विजयं प्राप्य वर्धयन्ति पुनः प्रजाः // 4 शुद्धं जीवितमेवापि तादृशो बहु मन्यते // 15 / / अपविध्यन्ति पापानि दानयज्ञतपोबलैः / यस्य स्फीतो जनपदः संपन्नः प्रियराजकः / अनुग्रहेण भूतानां पुण्यमेषां प्रवर्धते / / 5 संतुष्टभृत्यसचिवो दृढमूलः स पार्थिवः // 16 यथैव क्षेत्रनिर्दाता निर्दन्वै क्षेत्रमेकदा / ऋत्विक्पुरोहिताचार्या ये चान्ये श्रुतसंमताः। हिनस्ति कक्षं धान्यं च न च धान्यं विनश्यति // 6 पूजार्हाः पूजिता यस्य स वै लोकजिदुच्यते // 17 एवं शस्त्राणि मुञ्चन्तो घ्नन्ति वध्यानथैकदा / एतेनैव च वृत्तेन महीं प्राप सुरोत्तमः / तस्यैषा निष्कृतिः कृत्स्ना भूतानां भावनं पुनः।। 7 अन्वेव चैन्द्र विजयं व्यजिगीषन्त पार्थिवाः // 18 यो भूतानि धनज्यानाद्वधात्क्लेशाच्च रक्षति / भूमिवर्ज पुरं राजा जित्वा राजानमाहवे / दस्युभ्यः प्राणदानात्स धनदः सुखदो विराट् / / 8 अमृताश्चौषधीः शश्वदाजहार प्रतर्दनः // 19 स सर्वयज्ञैरीजानो राजाथाभयदक्षिणैः / अग्निहोत्राण्यग्निशेषं हविर्भाजनमेव च / अनुभूयेह भद्राणि प्राप्नोतीन्द्रसलोकताम् / / 9 / आजहार दिवोदासस्ततो विप्रकृतोऽभवत् / / 20 ब्राह्मणार्थे समुत्पन्ने योऽभिनिःसृत्य युध्यते / सराजकानि राष्ट्राणि नाभागो दक्षिणां ददौ / आत्मानं यूपमुच्छ्रित्य स यज्ञोऽनन्तदक्षिणः / / 10 अन्यत्र श्रोत्रियस्वाच्च तापसस्वाच्च भारत // 21 अभीतो विकिरशत्रून्प्रतिगृह्णशरांस्तथा / उच्चावचानि वृत्तानि धर्मज्ञानां युधिष्ठिर / न तस्मात्रिदशाः श्रेयो भुधि पश्यन्ति किंचन // 11 आसन्राज्ञां पुराणानां सर्वं तन्मम रोचते / / 22 तस्य यावन्ति शस्त्राणि त्वचं भिन्दन्ति संयुगे। सर्वविद्यातिरेकाद्वा जयमिच्छेन्महीपतिः / तावतः सोऽश्रुते लोकान्सर्वकामदुहोऽक्षयान् // 12 न मायया न दम्भेन य इच्छेद्भुतिमात्मनः // 23 न तस्य रुधिरं गात्रादावेधेभ्यः प्रवर्तते / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि स ह तेनैव रक्तेन सर्वपापैः प्रमुच्यते // 13 सप्तनवतितमोऽध्यायः // 97 // यानि दुःखानि सहते व्रणानामभितापने / न ततोऽस्ति तपो भूय इति धर्मविदो विदुः॥१४ युधिष्ठिर उवाच / पृष्ठतो भीरवः संख्ये वर्तन्तेऽधमपूरुषाः / क्षत्रधर्मान्न पापीयान्धर्मोऽस्ति भरतर्षभ / शूराच्छरणमिच्छन्तः पर्जन्यादिव जीवनम् // 15 -2116