________________ F12. 83. 58 ] महाभारते [12. 84. 18 ततः कारणमाज्ञाय पुरुषं पुरुषं जहि // 58 प्रसन्नं ह्यप्रसन्नं वा पीडितं हृतमेव वा। एकदोषा हि बहवो मृद्गीयुरपि कण्टकान् / आवर्तयति भूयिष्ठं तदेको ह्यनुपालितः / / 4 मत्रभेदभयाद्राजस्तस्मादेतद्रवीमि ते // 59 कुलीना देशजाः प्राज्ञा रूपवन्तो बहुश्रुताः / वयं तु ब्राह्मणा नाम मृदुदण्डाः कृपालवः / / प्रगल्भाश्चानुरक्ताश्च ते तव स्युः परिच्छदाः // 5 स्वस्ति चेच्छामि भवतः परेषां च यथात्मनः॥६० दौष्कुलेयाश्च लुब्धाश्च नृशंसा निरपत्रपाः / राजन्नात्मानमाचक्षे संबन्धी भवतो ह्यहम् / ते त्वां तात निषेवेयुर्यावदाकपाणयः // 6 मुनिः कालकवृक्षीय इत्येवमभिसंज्ञितः // 61 . अर्थमाना_सत्कारै गैरुच्चावचैः प्रियान् / पितुः सखा च भवतः संमतः सत्यसंगरः / यानर्थभाजो मन्येथास्ते ते स्युः सुखभागिनः॥७ व्यापन्ने भवतो राज्ये राजन्पितरि संस्थिते // 62 अभिन्नवृत्ता विद्वांसः सद्वृत्ताश्चरितव्रताः / सर्वकामान्परित्यज्य तपस्तप्तं तदा मया। न त्वां नित्यार्थिनो जारक्षुद्राः सत्यवादिनः // 8 स्नेहात्त्वां प्रब्रवीम्येतन्मा भूयो विभ्रमेदिति // 63 अनार्या ये न जानन्ति समयं मन्दचेतसः / उभे दृष्ट्वा दुःखसुखे राज्यं प्राप्य यदृच्छया / / तेभ्यः प्रतिजुगुप्सेथा जानीयाः समयच्युतान् // 9 राज्येनामात्यसंस्थेन कथं राजन्प्रमाद्यसि // 64 नैकमिच्छेद्गणं हित्वा स्याञ्चदन्यतरग्रहः / - भीष्म उवाच / यस्त्वेको बहुभिः श्रेयान्कामं तेन गणं त्यजेत् // 10 ततो राजकुले नान्दी संजज्ञे भूयसी पुनः / श्रेयसो लक्षणं ह्येतद्विक्रमो यस्य दृश्यते / पुरोहितकुले चैव संप्राप्ते ब्राह्मणर्षभे // 65 कीर्तिप्रधानो यश्च स्यात्समये यश्च तिष्ठति // 11 एकच्छत्रां महीं कृत्वा कौसल्याय यशस्विने / समर्थान्पूजयेद्यश्च नास्पध्र्यैः स्पर्धते च यः / मुनिः कालकवृक्षीय ईजे ऋतुभिरुत्तमैः // 66 न च कामाद्भयात्क्रोधाल्लोभाद्वा धर्ममुत्सृजेत् // 12 हितं तद्वचनं श्रुत्वा कौसल्योऽन्वशिषन्महीम् / अमानी सत्यवाक्शक्तो जितात्मा मान्यमानिता। तथा च कृतवानराजा यथोक्तं तेन भारत / / 67 स ते मन्त्रसहायः स्यात्सर्वावस्थं परीक्षितः // 13 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि कुलीनः सत्यसंपन्नस्तितिक्षुर्दक्ष आत्मवान् / ज्यशीतितमोऽध्यायः॥ 83 // शूरः कृतज्ञः सत्यश्च श्रेयसः पार्थ लक्षणम् // 14 तस्यैवं वर्तमानस्य पुरुषस्य विजानतः / भीष्म उवाच। अमित्राः संप्रसीदन्ति ततो मित्रीभवन्त्यपि // 15 हीनिषेधाः सदा सन्तः सत्यार्जवसमन्विताः / / अत ऊर्ध्वममात्यानां परीक्षेत गुणागुणान् / शक्ताः कथयितुं सम्यक्ते तव स्युः सभासदः // 1 संयतात्मा कृतप्रज्ञो भूतिकामश्च भूमिपः // 16 अत्याढ्यांश्चातिशूरांश्च ब्राह्मणांश्च बहुश्रुतान् / संबद्धाः पुरुषैराप्तैरभिजातैः स्वदेशजैः / सुसंतुष्टांश्च कौन्तेय महोत्साहांश्च कर्मसु // 2 अहायैरव्यभीचारैः सर्वतः सुपरीक्षितैः // 17 एतान्सहायालॅलिप्सेथाः सर्वास्वापत्सु भारत। योधाः स्रीवास्तथा मौलास्तथैवान्येऽप्यवस्कृताः / कुलीनः पूजितो नित्यं न हि शक्ति निगृहति // 3 / कर्तव्या भूतिकामेन पुरुषेण बुभूषता // 18 -2100