________________ 12. 80. 14 ] शान्तिपर्व [12. 81.21 अन्यायवृत्तः पुरुषो न परस्य न चात्मनः // 14 सर्वे नित्यं शङ्कितव्याः प्रत्यक्षं कार्यमात्मनः // 6 शरीरं यज्ञपात्राणि इत्येषा श्रूयते श्रुतिः / न हि राज्ञा प्रमादो वै कर्तव्यो मित्ररक्षणे / तानि सम्यक्प्रणीतानि ब्राह्मणानां महात्मनाम् // 15 / प्रमादिनं हि राजानं लोकाः परिभवन्त्युत // 7 तपो यज्ञादपि श्रेष्ठमित्येषा परमा श्रुतिः / असाधुः साधुतामेति साधुर्भवति दारुणः / तत्ते तपः प्रवक्ष्यामि विद्वंस्तदपि मे शृणु // 16 अरिश्च मित्रं भवति मित्रं चापि प्रदुष्यति // 8 अहिंसा सत्यवचनमानृशंस्यं दमो घृणा / अनित्यचित्तः पुरुषस्तस्मिन्को जातु विश्वसेत् / एतत्तपो विदुर्धीरा न शरीरस्य शोषणम् // 17 तस्मात्प्रधानं यत्कार्य प्रत्यक्षं तत्समाचरेत् // 9 अप्रामाण्यं च वेदानां शास्त्राणां चातिलङ्घनम् / एकान्तेन हि विश्वासः कृत्समो धर्मार्थनाशकः / अव्यवस्था च सर्वत्र तद्वै नाशनमात्मनः // 18 अविश्वासश्च सर्वत्र मृत्युना न विशिष्यते // 10 निबोध दशहोतॄणां विधानं पार्थ यादृशम् / अकालमृत्युर्विश्वासो विश्वसन्हि विपद्यते / चित्तिः स्रुक्चित्तमाज्यं च पवित्रं ज्ञानमुत्तमम् / / 19 यस्मिन्करोति विश्वासमिच्छतस्तस्य जीवति // 11 सर्व जिह्म मृत्युपदमार्जवं ब्रह्मणः पदम् / तस्माद्विश्वसितव्यं च शङ्कितव्यं च केषुचित् / एतावाञानविषयः किं प्रलापः करिष्यति // 20 एषा नीतिगतिस्तात लक्ष्मीश्चैव सनातनी // 12 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि यं मन्येत ममाभावादिममर्थागमः स्पृशेत् / अशीतितमोऽध्यायः॥८॥ नित्यं तस्माच्छङ्कितव्यममित्रं तं विदुर्बुधाः // 13 यस्य क्षेत्रादप्युदकं क्षेत्रमन्यस्य गच्छति / न तत्रानिच्छतस्तस्य भिद्येरन्सर्वसेतवः // 14 युधिष्ठिर उवाच। तथैवात्युदकाद्भीतस्तस्य भेदनमिच्छति / यदप्यल्पतरं कर्म तदप्येकेन दुष्करम् / यमेवंलक्षणं विद्यात्तममित्रं विनिर्दिशेत् // 15 पुरुषेणासहायेन किमु राज्यं पितामह // 1 यः समृद्धया न तुष्येत क्षये दीनतरो भवेत् / किंशीलः किंसमाचारों राज्ञोऽर्थसचिवो भवेत् / एतदुत्तममित्रस्य निमित्तमभिचक्षते // 16 कीदृशे विश्वसेद्राजा कीदृशे नापि विश्वसेत् // 2 यं मन्येत ममाभावादस्याभावो भवेदिति / भीष्म उवाच / तस्मिन्कुर्वीत विश्वासं यथा पितरि वै तथा // 17 चतुर्विधानि मित्राणि राज्ञां राजन्भवन्त्युत। तं शक्त्या वर्धमानश्च सर्वतः परिबृंहयेत् / सहार्थो भजमानश्च सहजः कृत्रिमस्तथा // 3 नित्यं क्षताद्वारयति यो धर्मेष्वपि कर्मसु // 18 धर्मात्मा पश्चमं मित्रं स तु नैकस्य न द्वयोः। क्षतागीतं विजानीयादुत्तमं भित्रलक्षणम् / यतो धर्मस्ततो वा स्यान्मध्यस्थो वा ततो भवेत्।।४ / ये तस्य क्षतमिच्छन्ति ते तस्य रिपवः स्मृताः // 19 यस्तस्यार्थो न रोचेत न तं तस्य प्रकाशयेत् / व्यसनान्नित्यभीतोऽसौ समृद्धयामेव तृप्यते / धर्माधर्मेण राजानश्चरन्ति विजिगीषवः / / 5 यत्स्यादेवंविधं मित्रं तदात्मसममुच्यते // 20 चतुर्णा मध्यमौ श्रेष्ठौ नित्यं शङ्कयौ तथापरौ। / रूपवर्णस्वरोपेतस्तितिक्षुरनसूयकः / - 2095 -