________________ 12. 49. 16 ] महाभारते [ 12. 49. 42 धारयामास दीप्तेन वपुषा घोरदर्शनम् // 16 / प्राप ब्रह्मर्षिसमितं विश्वेन ब्रह्मणा युतम् // 28 तामृचीकस्तदा दृष्ट्वा ध्यानयोगेन वै ततः / आर्चीको जनयामास जमदग्निः सुदारुणम् / अब्रवीद्राजशार्दूल स्वां भार्यां घरवर्णिनीम् // 17 सर्वविद्यान्तगं श्रेष्ठं धनुर्वेदे च पारगम् / / मात्रासि व्यंसिता भद्रे चरुव्यत्यासहेतुना। रामं क्षत्रियहन्तारं प्रदीप्तमिव पावकम् // 29 जनिष्यते हि ते पुत्रः क्रूरकर्मा महाबलः // 18 एतस्मिन्नेव काले तु कृतवीर्यात्मजो बली / जनिष्यते हि ते भ्राता ब्रह्मभूतस्तपोधनः / अर्जुनो नाम तेजस्वी क्षत्रियो हैहयान्वयः // 30 विश्वं हि ब्रह्म तपसा मया तत्र समर्पितम् // 19 / ददाह पृथिवीं सर्वां सप्तद्वीपां सपत्तनाम् / सैवमुक्ता महाभागा भर्ना सत्यवती तदा। स्वबाह्वस्त्रबलेनाजौ धर्मेण परमेण च // 31 पपात शिरसा तस्मै वेपन्ती चाब्रवीदिदम् // 20 तृषितेन स कौरव्य भिक्षितश्चित्रभानुना / नार्दोऽसि भगवन्नद्य वक्तुमेवंविधं वचः / सहस्रबाहुर्विक्रान्तः प्रादाद्भिक्षामथाग्नये // 32 ब्राह्मणापसदं पुत्रं प्राप्स्यसीति महामुने / / 21 प्रामान्पुराणि घोषांश्च पत्तनानि च वीर्यवान् / ऋचीक उवाच / जज्वाल तस्य बाणैस्तु चित्रभानुर्दिधक्षया // 33 नैष संकल्पितः कामो मया भद्रे तथा त्वयि / स तस्य पुरुषेन्द्रस्य प्रभावेन महातपाः / उग्रकर्मा भवेत्पुत्रश्चनर्माता च कारणम् // 22 ददाह कार्तवीर्यस्य शैलानथ वनानि च // 34 सत्यवत्युवाच / स शून्यमाश्रमारण्यं वरुणस्यात्मजस्य तत् / इच्छल्लोकानपि मुने सृजेथाः किं पुनर्मम / ददाह पवनेनेद्धश्चित्रभानुः सहैहयः // 35 शमात्मकमृणु पुत्रं लभेयं जपतां वर // 23 आपवस्तं ततो रोषाच्छशापार्जुनमच्युत / ऋचीक उवाच / दग्धेऽऽश्रमे महाराज कार्तवीर्येण वीर्यवान् // 36 नोक्तपूर्व मया भद्रे स्वैरेष्वप्यनृतं वचः / त्वया न वर्जितं मोहाद्यस्माद्वनमिदं मम / किमुताग्निं समाधाय मन्त्रवच्चरसाधने // 24 दग्धं तस्माद्रणे रामो बाहूंस्ते छेत्स्यतेऽर्जुन // 35 सत्यवत्युवाच / अर्जुनस्तु महाराज बली नित्यं शमात्मकः / काममेवं भवेत्पौत्रो ममेह तव चैव ह। ब्रह्मण्यश्च शरण्यश्च दाता शूरश्च भारत / / 38 शमात्मकमृनुं पुत्रं लभेयं जपतां वर / / 25 तस्य पुत्राः सुबलिनः शापेनासन्पितुर्वधे / ऋचीक उवाच / निमित्तमवलिप्ता वै नृशंसाश्चैव नित्यदा // 35 पुत्रे नास्ति विशेषो मे पौत्रे वा वरवर्णिनि / जमदग्निधेन्वास्ते वत्समानिन्युभरतर्षभ / यथा त्वयोक्तं तु वचस्तथा भद्रे भविष्यति // 26 अज्ञातं कार्तवीर्यस्य हैहयेन्द्रस्य धीमतः // 40 वासुदेव उवाच। ततोऽर्जुनस्य बाहूंस्तु छित्त्वा वै पौरुषान्वितः। ततः सत्यवती पुत्रं जनयामास भार्गवम् / तं रुवन्तं ततो वत्सं जामदग्न्यः स्वमाश्रमम् / तपस्यभिरतं शान्तं जमदग्निं शमात्मकम् // 27 / प्रत्यानयत राजेन्द्र तेषामन्तःपुरात्प्रभुः // 41 विश्वामित्रं च दायादं गाधिः कुशिकनन्दनः / 'अर्जुनस्य सुतास्ते तु संभूयाबुद्धयस्तदा / - 2048 -