________________ 12. 31. 40] महाभारते [ 12. 32. 18 स मयैतानि वाक्यानि श्रावितः शोकलालसः / प्रमाणमप्रमाणं यः कुर्यान्मोहवशं गतः / यानि ते यदुवीरेण कथितानि महीपते // 40 भृत्यो वा यदि वा पुत्रस्तपस्वी वापि कश्चन / संजीवितश्चापि मया वासवानुमते तदा / पापान्सर्वैरुपायैस्तानियच्छेद्वातयेत वा // 6 भवितव्यं तथा तच्च न तच्छक्यमतोऽन्यथा // 41 अतोऽन्यथा वर्तमानो राजा प्राप्नोति किल्बिषम् / अत ऊर्ध्वं कुमारः स स्वर्णष्ठीवी महायशाः / / धर्म विनश्यमानं हि यो न रक्षेत्स धर्महा // . चित्तं प्रसादयामास पितुर्मातुश्च वीर्यवान् // 42 ते त्वया धर्महन्तारो निहताः सपदानुगाः।। कारयामास राज्यं स पितरि स्वर्गते विभुः। स्वधर्मे वर्तमानस्त्वं किं नु शोचसि पाण्डव / वर्षाणामेकशतवत्सहस्रं भीमविक्रमः // 43 राजा हि हन्याइद्याच्च प्रजा रक्षेच्च धर्मतः // 8. तत इष्ट्वा महायज्ञैर्बहुभिर्भूरिदक्षिणैः / युधिष्ठिर उवाच। तर्पयामास देवांश्च पितॄश्चैव महाद्युतिः / / 44 न तेऽभिशक्के वचनं यद्भवीषि तपोधन / उत्पाद्य च बहून्पुत्रान्कुलसंतानकारिणः / / अपरोक्षो हि ते धर्मः सर्वधर्मभृतां वर // 9 कालेन महता राजन्कालधर्ममुपेयिवान् // 45 मया ह्यवध्या बहवो घातिता राज्यकारणात् / स त्वं राजेन्द्र संजातं शोकमेतन्निवर्तय / तान्यकार्याणि मे ब्रह्मन्दहन्ति च तपन्ति च // 10 यथा त्वां केशवः प्राह व्यासश्च सुमहातपाः // 46 व्यास उवाच / पितृपैतामहं राज्यमास्थाय धुरमुट्ठह / ईश्वरो वा भवेत्कर्ता पुरुषो वापि भारत / इष्ट्वा पुण्यैर्महायज्ञैरिष्टाल्लोकानवाप्स्यसि // 47 हठो वा वर्तते लोके कर्मजं वा फलं स्मृतम् // 11 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि ईश्वरेण नियुक्ता हि साध्वसाधु च पार्थिव / एकत्रिंशोऽध्यायः // 31 // कुर्वन्ति पुरुषाः कर्म फलमीश्वरगामि तत् // 12 32 यथा हि पुरुषश्छिन्द्यादृक्षं परशुना वने / वैशंपायन उवाच / छेत्तुरेव भवेत्पापं परशोर्न कथंचन // 13 तूष्णीभूतं तु राजानं शोचमानं युधिष्ठिरम् / अथ वा तदुपादानात्प्राप्नुयुः कर्मणः फलम् / तपस्वी धर्मतत्त्वज्ञः कृष्णद्वैपायनोऽब्रवीत् // 1 दण्डशस्त्रकृतं पापं पुरुषे तन्न विद्यते // 14 प्रजानां पालनं धर्मो राज्ञां राजीवलोचन / न चैतदिष्टं कौन्तेय यदन्येन फलं कृतम् / धर्मः प्रमाणं लोकस्य नित्यं धर्मानुवर्तनम् // 2 प्राप्नुयादिति तस्माच्च ईश्वरे तन्निवेशय // 15 अनुतिष्ठस्व वै राजन्पितृपैतामहं पदम् / अथ वा पुरुषः कर्ता कर्मणोः शुभपापयोः / ब्राह्मणेषु च यो धर्मः स नित्यो वेदनिश्चितः॥३ न परं विद्यते तस्मादेवमन्यच्छुभं कुरु // 16 तत्प्रमाणं प्रमाणानां शाश्वतं भरतर्षभ / न हि कश्चित्कचिद्राजन्दिष्टात्प्रतिनिवर्तते। तस्य धर्मस्य कृत्स्नस्य क्षत्रियः परिरक्षिता // 4 / दण्डशस्त्रकृतं पापं पुरुषे तन्न विद्यते // 17 . तथा यः प्रतिहन्त्यस्य शासनं विषये नरः / यदि वा मन्यसे राजन्हठे लोकं प्रतिष्ठितम् / स बाहुभ्यां विनिग्राह्यो लोकयात्राविघातकः // 5 / एवमप्यशुभं कर्म न भूतं न भविष्यति // 18 - 2028 -