________________ 10. 7.3] महाभारते [ 10. 7. 32 शितिकण्ठमजं शक्रं कथं ऋतुहरं हरम् / दार्वाघाटमुखाश्चैव चाषवक्त्राश्च भारत / विश्वरूपं विरूपाक्षं बहुरूपमुमापतिम् // 3 कूर्मनक्रमुखाश्चैव शिशुमारमुखास्तथा // 18 श्मशानवासिनं दृप्तं महागणपतिं प्रभुम् / महामकरवक्त्राश्च तिमिवक्त्रास्तथैव च / खट्टाङ्गधारिणं मुण्डं जटिलं ब्रह्मचारिणम् // 4 हरिवक्त्राः क्रौञ्चमुखाः कपोतेभमुखास्तथा // 19 मनसाप्यसुचिन्त्येन दुष्करेणाल्पचेतसा।। पारावतमुखाश्चैव मद्गुवक्त्रास्तथैव च / / सोऽहमात्मोपहारेण यक्ष्ये त्रिपुरघातिनम् // 5 पाणिकर्णाः सहस्राक्षास्तथैव च शतोदराः // 20 स्तुतं स्तुत्यं स्तूयमानममोघं चर्मवाससम् / निर्मासाः कोकवक्त्राश्च श्येनवक्त्राश्च भारत / विलोहितं नीलकण्ठमपृक्तं दुर्निवारणम् / / 6 तथैवाशिरसो राजन्नृक्षवक्त्राश्च भीषणाः // 21 शुक्रं विश्वसृजं ब्रह्म ब्रह्मचारिणमेव च / प्रदीप्तनेत्रजिह्वाश्च ज्वालावक्त्रास्तथैव च। व्रतवन्तं तपोनित्यमनन्तं तपतां गतिम् / / 7 मेषवक्त्रास्तथैवान्ये तथा छागमुखा नृप.॥ 22 बहुरूपं गणाध्यक्षं त्र्यक्षं पारिषदप्रियम् / शङ्खाभाः शङ्खवक्त्राश्च शङ्खकर्णास्तथैव च। गणाध्यक्षेक्षितमुखं गौरीहृदयवल्लभम् // 8 शङ्खमालापरिकराः शङ्खध्वनिसमस्वनाः // 23 कुमारपितरं पिङ्गं गोवृषोत्तमवाहनम् / जटाधराः पञ्चशिखास्तथा मुण्डाः कृशोदराः / तनुवाससमत्युग्रमुमाभूषणतत्परम् // 9 चतुर्दष्ट्राश्चतुर्जिह्वाः शङ्कुकर्णाः किरीटिनः / / 24 परं परेभ्यः परमं परं यस्मान्न विद्यते / मौलीधराश्च राजेन्द्र तथाकुञ्चितमूर्धजाः / इष्वस्त्रोत्तमभर्तारं दिगन्तं चैव दक्षिणम् // 10 उष्णीषिणो मुकुटिनश्चारुवक्त्राः खलंकृताः // 25 हिरण्यकवचं देवं चन्द्रमौलिविभूषितम् / पद्मोत्पलापीडधरास्तथा कुमुदधारिणः / प्रपद्ये शरणं देवं परमेण समाधिना // 11 माहात्म्येन च संयुक्ताः शतशोऽथ सहस्रशः // 26 इमां चाप्यापदं घोरां तराम्यद्य सुदुस्तराम् / शतघ्नीचक्रहस्ताश्च तथा मुसलपाणयः / सर्वभूतोपहारेण यक्ष्येऽहं शुचिना शुचिम् // 12 भुशुण्डीपाशहस्ताश्च गदाहस्ताश्च भारत // 27 इति तस्य व्यवसितं ज्ञात्वा त्यागात्मकं मनः / / पृष्ठेषु बद्धेषुधयश्चित्रबाणा रणोत्कटाः / पुरस्तात्काञ्चनी वेदिः प्रादुरासीन्महात्मनः // 13 सध्वजाः सपताकाश्च सघण्टाः सपरश्वधाः॥ 28 तस्यां वेद्यां तदा राजंश्चित्रभानुरजायत / महापाशोद्यतकरास्तथा लगुडपाणयः / द्यां दिशो विदिशः खं च ज्वालाभिरभिपूरयन्॥१४ स्थूणाहस्ताः खगहस्ताः सोच्छ्रितकिरीटिनः / दीप्तास्यनयनाश्चात्र नैकपादशिरोभुजाः / महासर्पाङ्गदधराश्चित्राभरणधारिणः / / 29 द्विपशैलप्रतीकाशाः प्रादुरासन्महाननाः // 15 रजोध्वस्ताः पङ्कदिग्धाः सर्वे शुक्लाम्बरस्रजः / श्ववराहोष्ट्ररूपाश्च हयगोमायुगोमुखाः / नीलाङ्गाः कमलाङ्गाश्च मुण्डवक्त्रास्तथैव च // 30 ऋक्षमारिवदना व्याघ्रद्वीपिमुखास्तथा // 16 भेरीशङ्खमृदङ्गास्ते झर्झरानकगोमुखान् / काकवक्त्राः प्लवमुखाः शुकवक्त्रास्तथैव च।। अवादयन्पारिषदाः प्रहृष्टाः कनकप्रभाः // 31 महाजगरवक्त्राश्च हंसवक्त्राः सितप्रभाः // 17 / गायमानास्तथैवान्ये नृत्यमानास्तथापरे / - 1940 -