________________ 9. 59. 35] महाभारते [9. 60. 18 संजय उवाच। संजय उवाच / इत्युक्ते धर्मराजेन वासुदेवोऽब्रवीदिदम् / हतं दुर्योधनं दृष्ट्वा भीमसेनेन संयुगे। काममस्त्वेवमिति वै कृच्छ्राद्यदुकुलोद्वहः // 35 सिंहेनेव महाराज मत्तं वनगजं वने // 2 . इत्युक्तो वासुदेवेन भीमप्रियहितैषिणा / प्रहृष्टमनसस्तत्र कृष्णेन सह पाण्डवाः / अन्वमोदत तत्सर्वं यद्भीमेन कृतं युधि // 36 पाश्चालाः सृञ्जयाश्चैव निहते कुरुनन्दने // 3 भीमसेनोऽपि हत्वाजौ तव पुत्रममर्षणः / आविध्यन्नुत्तरीयाणि सिंहनादांश्च नेदिरे / अभिवाद्याग्रतः स्थित्वा संप्रहृष्टः कृताञ्जलिः // 37 नैतान्हर्षसमाविष्टानियं सेहे वसुंधरा // 4 प्रोवाच सुमहातेजा धर्मराज युधिष्ठिरम् / धनूंष्यन्ये व्याक्षिपन्त ज्याश्चाप्यन्ये तथाक्षिपन् / हर्षादुत्फुल्लनयनो जितकाशी विशां पते / / 38 दध्मुरन्ये महाशङ्खानन्ये जघ्नुश्च दुन्दुभीः // 5 तवाद्य पृथिवी राजन्क्षेमा निहतकण्टका / चिक्रीडुश्च तथैवान्ये जहसुश्च तवाहिताः / अब्रुवंश्वासकृद्वीरा भीमसेनमिदं वचः // 6 तां प्रशाधि महाराज स्वधर्ममनुपालयन् // 39 यस्तु कर्तास्य वैरस्य निकृत्या निकृतिप्रियः / / दुष्करं भवता कर्म रणेऽद्य सुमहत्कृतम् / कौरवेन्द्र रणे हत्वा गदयातिकृतश्रमम् // 7 सोऽयं विनिहतः शेते पृथिव्यां पृथिवीपते // 40 इन्द्रेणेव हि वृत्रस्य वधं परमसंयुगे। दुःशासनप्रभृतयः सर्वे ते चोग्रवादिनः / त्वया कृतममन्यन्त शत्रोर्वधमिमं जनाः // 8 राधेयः शकुनिश्चापि निहतास्तव शत्रवः / / 41 चरन्तं विविधान्मार्गान्मण्डलानि च सर्वशः / सेयं रत्नसमाकीर्णा मही सवनपर्वता / दुर्योधनमिमं शूरं कोऽन्यो हन्याद्वृकोदरात् // 9 उपावृत्ता महाराज त्वामद्य निहतद्विषम् // 42 वैरस्य च गतः पारं त्वमिहान्यैः सुदुर्गमम् / युधिष्ठिर उवाच / अशक्यमेतदन्येन संपादयितुमीदृशम् // 10 गतं वरस्य निधनं हतो राजा सुयोधनः / कुञ्जरेणेव मत्तेन वीर संग्राममूर्धनि / कृष्णस्य मतमास्थाय विजितेयं वसुंधरा / / 43 दुर्योधनशिरो दिष्ट्या पादेन मृदितं त्वया // 11 दिष्ट्या गतस्त्वमानृण्यं मातुः कोपस्य चोभयोः / सिंहेन महिषस्येव कृत्वा संगरमद्भुतम् / दिष्ट्या जयसि दुर्धर्ष दिष्ट्या शत्रुर्निपातितः॥४४ दुःशासनस्य रुधिरं दिष्टया पीतं त्वयानघ / 12 ये विप्रकुर्वन्राजानं धर्मात्मानं युधिष्ठिरम् / इति श्रीमहाभारते शल्यपर्वणि मूर्ध्नि तेषां कृतः पादो दिष्ट्या ते स्वेन कर्मणा // 13 एकोनषष्टितमोऽध्यायः॥ 59 // अमित्राणामधिष्ठानाद्वधादुर्योधनस्य च / भीम दिष्टया पृथिव्यां ते प्रथितं सुमहद्यशः // 14 धृतराष्ट्र उवाच। एवं नूनं हते वृत्रे शक्रं नन्दन्ति बन्दिनः / हतं दुर्योधनं दृष्ट्वा भीमसेनेन संयुगे / तथा त्वां निहतामित्रं वयं नन्दाम भारत // 15 पाण्डवाः सृञ्जयाश्चैव किमकुर्वत संजय // 1 - दुर्योधनवधे यानि रोमाणि हृषितानि नः / - 1920 - 60