________________ 9. 59.8] शल्यपर्व [9. 59.34 बहुधातुविचित्रस्य श्वेतस्येव महागिरेः // 8 प्राप्तं कलियुगं विद्धि प्रतिज्ञां पाण्डवस्य च / तमुत्पतन्तं जग्राह केशवो विनयानतः।। आनृण्यं यातु वैरस्य प्रतिज्ञायाश्च पाण्डवः / / 21 बाहुभ्यां पीनवृत्ताभ्यां प्रयत्नाद्बलवद्बली // 9 संजय उवाच / / सितासितौ यदुवरौ शुशुभातेऽधिकं ततः / / धर्मच्छलमपि श्रुत्वा केशवात्स विशां पते / नभोगतौ यथा राजंश्चन्द्रसूर्यो दिनक्षये // 10 नैव प्रीतमना रामो. वचनं प्राह संसदि // 22 उवाच चैनं संरब्धं शमयन्निव केशवः / / हत्वाधर्मेण राजानं धर्मात्मानं सुयोधनम् / आत्मवृद्धिर्मित्रवृद्धिर्मित्रमित्रोदयस्तथा। जिह्मयोधीति लोकेऽस्मिन्ख्याति यास्यति पाण्डवः॥ विपरीतं द्विषत्स्वेतत्पड़िधा वृद्धिरात्मनः // 11 दुर्योधनोऽपि धर्मात्मा गतिं यास्यति शाश्वतीम् / आत्मन्यपि च मित्रेषु विपरीतं यदा भवेत् / . ऋजुयोधी हतो राजा धार्तराष्ट्रो नराधिपः // 24 तदा विद्यान्मनोज्यानिमाशु शान्तिकरो भवेत् / / 12 / युद्धदीक्षां प्रविश्याजौ रणयज्ञं वितत्य च / / अस्माकं सहजं मित्रं पाण्डवाः शुद्धपौरुषाः / हुत्वात्मानममित्राग्नौ प्राप चावभृथं यशः // 25 खकाः पितृष्वसुः पुत्रास्ते परैर्निकृता भृशम् // 13 इत्युक्त्वा रथमास्थाय रौहिणेयः प्रतापवान् / प्रतिज्ञापारणं धर्मः क्षत्रियस्येति वेत्थ ह। श्वेताभ्रशिखराकारः प्रययौ द्वारकां प्रति / / 26 सुयोधनस्य गदया भतास्म्यूरू महाहवे / पाश्चालाश्च सवार्ष्णेयाः पाण्डवाश्च विशां पते / इति पूर्व प्रतिज्ञातं भीमेन हि सभातले // 14 रामे द्वारवती याते नातिप्रमनसोऽभवन् / 27 मैत्रेयेणाभिशप्तश्च पूर्वमेव महर्षिणा। ततो युधिष्ठिरं दीनं चिन्तापरमधोमुखम् / ऊरू भेत्स्यति ते भीमो गदयेति परंतप / शोकोपहतसंकल्पं वासुदेवोऽब्रवीदिदम् / / 28 अतो दोषं न पश्यामि मा क्रुधस्त्वं प्रलम्बहन् // 15 धर्मराज किमर्थं त्वमधर्ममनुमन्यसे / यौनैर्हार्दैश्च संबन्धैः संबद्धाः स्मेह पाण्डवैः / / हतबन्धोर्यदेतस्य पतितस्य विचेतसः // 29 तेषां वृद्ध्याभिवृद्धिों मा क्रुधः पुरुषर्षभ // 16 दुर्योधनस्य भीमेन मृद्यमानं शिरः पदा / राम उवाच / उपप्रेक्षसि कस्मात्त्वं धर्मज्ञः सन्नराधिप // 30 धर्मः सुचरितः सद्भिः सह द्वाभ्यां नियच्छति / युधिष्ठिर उवाच / अर्थश्चात्यर्थलुब्धस्य कामश्चातिप्रसङ्गिनः // 17 न ममैतत्प्रियं कृष्ण यद्राजानं वृकोदरः / धर्मार्थो धर्मकामौ च कामार्थो चाप्यपीडयन् / पदा मूर्ध्यस्पृशत्क्रोधान्न च हृष्ये कुलक्षये // 31 धर्मार्थकामान्योऽभ्येति सोऽत्यन्तं सुखमश्नुते // 18 निकृत्या निकृता नित्यं धृतराष्ट्रसुतैर्वयम् / तदिदं व्याकुलं सर्वं कृतं धर्मस्य पीडनात् / बहूनि परुषाण्युक्त्वा वनं प्रस्थापिताः स्म ह / / 32 भीमसेनेन गोविन्द कामं त्वं तु यथात्थ माम् // 19 भीमसेनस्य तहुःखमतीव हृदि वर्तते / वासुदेव उवाच। इति संचिन्त्य वार्ष्णेय मयैतत्समुपेक्षितम् // 33 भरोषणो हि धर्मात्मा सततं धर्मवत्सलः / तस्माद्धत्वाकृतप्रज्ञं लुब्धं कामवशानुगम् / भवान्प्रख्यायते लोके तस्मात्संशाम्य मा क्रुधः // 20 / लभतां पाण्डवः कामं धर्मेऽधर्मेऽपि वा कृते // 34 -1919 -