________________ 9. 55. 18] महाभारते [9. 56.1 हत्वेमं पापकर्माणं गदया रणमूर्धनि // 18 प्रातिकामी तथा पापो द्रौपद्याः क्लेशकृद्धतः / अद्यास्य शतधा देहं भिनद्मि गदयानया। भ्रातरस्ते हताः सर्वे शूरा विक्रान्तयोधिनः // 33 नायं प्रवेष्टा नगरं पुनर्वारणसाह्वयम् // 19 एते चान्ये च बहवो निहतास्त्वत्कृते नृपाः। . सर्पोत्सर्गस्य शयने विषदानस्य भोजने / त्वामद्य निहनिष्यामि गदया नात्र संशयः // 34 प्रमाणकोट्यां पातस्य दाहस्य जतुवेश्मनि / 20 इत्येवमुच्चै राजेन्द्र भाषमाणं वृकोदरम् / सभायामवहासस्य सर्वस्वहरणस्य च / उवाच वीतभी राजन्पुत्रस्ते सत्यविक्रमः // 35 वर्षमज्ञातवासस्य वनवासस्य चानघ / 21 किं कत्थितेन बहुधा युध्यस्व त्वं वृकोदर / अद्यान्तमेषां दुःखानां गन्ता भरतसत्तम / अद्य तेऽहं विनेष्यामि युद्धश्रद्धां कुलाधम // 36 एकाह्रा विनिहत्येमं भविष्याम्यात्मनोऽनृणः // 22 नैव दुर्योधनः क्षुद्र केनचित्त्वद्विधेन वै / अद्यायुर्धार्तराष्ट्रस्य दुर्मतेरकृतात्मनः / शक्यस्त्रासयितुं वाचा यथान्यः प्राकृतो नरः // 37 समाप्तं भरतश्रेष्ठ मातापित्रोश्च दर्शनम् // 23 चिरकालेप्सितं दिष्ट्या हृदयस्थमिदं मम / अद्यायं कुरुराजस्य शंतनोः कुलपांसनः / त्वया सह गदायुद्धं त्रिदशैरुपपादितम् // 38 प्राणाश्रियं च राज्यं च त्यक्त्वा शेष्यति भूतले॥२४ किं वाचा बहुनोक्तेन कत्थितेन च दुर्मते / राजा च धृतराष्ट्रोऽद्य श्रुत्वा पुत्रं मया हतम् / वाणी संपद्यतामेषा कर्मणा मा चिरं कृथाः // 39 स्मरिष्यत्यशुभं कर्म यत्तच्छकुनिबुद्धिजम् // 25 तस्य तद्वचनं श्रुत्वा सर्व एवाभ्यपूजयन् / . इत्युक्त्वा राजशार्दूल गदामादाय वीर्यवान् / राजानः सोमकाश्चैव ये तत्रासन्समागताः // 40 अवातिष्ठत युद्धाय शक्रो वृत्रमिवाह्वयन् // 26 ततः संपूजितः सर्वैः संप्रहृष्टतनूरुहः / तमुद्यतगदं दृष्ट्वा कैलासमिव शृङ्गिणम् / भूयो धीरं मनश्चक्रे युद्धाय कुरुनन्दनः // 41 भीमसेनः पुनः दो दुर्योधनमुवाच ह // 27 तं मत्तमिव मातङ्गं तलतालैनराधिपाः / राज्ञश्च धृतराष्ट्रस्य तथा त्वमपि चात्मनः / भूयः संहर्षयांचक्रुदुर्योधनममर्षणम् // 42 स्मर तदुष्कृतं कर्म यद्वृत्तं वारणावते // 28 तं महात्मा महात्मानं गदामुद्यम्य पाण्डवः / द्रौपदी च परिक्लिष्टा सभायां यद्रजस्वला। अभिदुद्राव वेगेन धार्तराष्ट्रं वृकोदरः // 43 द्यूते च वश्चितो राजा यत्त्वया सौबलेन च // 29 / बृंहन्ति कुञ्जरास्तत्र हया हेषन्ति चासकृत् / वने दुःखं च यत्प्राप्तमस्माभिस्त्वत्कृतं महत् / / शस्त्राणि चाप्यदीप्यन्त पाण्डवानां जयैषिणाम् // विराटनगरे चैव योन्यन्तरगतैरिव / इति श्रीमहाभारते शल्यपर्वणि तत्सर्वं यातयाम्यद्य दिष्ट्या दृष्टोऽसि दुर्मते // 30 पञ्चपञ्चाशोऽध्यायः // 55 // त्वत्कृतेऽसौ हतः शेते शरतल्पे प्रतापवान् / गाङ्गेयो रथिनां श्रेष्ठो निहतो याज्ञसेनिना // 31 संजय उवाच। हतो द्रोणश्च कर्णश्च तथा शल्यः प्रतापवान् / ततो दुर्योधनो दृष्ट्वा भीमसेनं तथागतम् / वैराग्नेरादिकर्ता च शकुनिः सौबलो हतः / / 32 / प्रत्युद्ययावदीनात्मा वेगेन महता नदन् // 1 - 1912 -