________________ 9. 41. 23] महाभारते [9. 42.90 वाह्यात्मानं सरिच्छेष्ठे वह मां शीघ्रगामिनी / / शोणितं वह कल्याणि रक्षोग्रामणिसंमतम् // 36 विश्वामित्रः शपेद्धि त्वां मा कृथास्त्वं विचारणाम् // | ततः सरस्वती शप्ता विश्वामित्रेण धीमता / तस्य तद्वचनं श्रुत्वा कृपाशीलस्य सा सरित् / अवहच्छोणितोन्मिश्रं तोयं संवत्सरं तदा // 37 चिन्तयामास कौरव्य किं कृतं सुकृतं भवेत् // 24 अथर्षयश्च देवाश्च गन्धर्वाप्सरसस्तथा। तस्याश्चिन्ता समुत्पन्ना वसिष्ठो मय्यतीव हि। सरस्वती तथा दृष्ट्वा बभूवुर्भृशदुःखिताः // 38 कृतवान्हि दयां नित्यं तस्य कार्य हितं मया // 25 एवं वसिष्ठापवाहो लोके ख्यातो जनाधिप / अथ कूले स्वके राजञ्जपन्तमृषिसत्तमम् / आगच्छच्च पुनर्माग स्वमेव सरितां वरा // 39 जुह्वानं कौशिकं प्रेक्ष्य सरस्वत्यभ्यचिन्तयत् // 26 इति श्रीमहाभारते शल्यपर्वणि इदमन्तरमित्येव ततः सा सरितां वरा / एकचत्वारिंशोऽध्यायः // 41 // कूलापहारमकरोत्स्वेन वेगेन सा सरित् // 27 तेन कूलापहारेण मैत्रावरुणिरौह्यत / वैशंपायन उवाच। उह्यमानश्च तुष्टाव तदा राजन्सरस्वतीम् // 28 सा शप्ता तेन क्रुद्धेन विश्वामित्रेण धीमता / पितामहस्य सरसः प्रवृत्तासि सरस्वति / तस्मिंस्तीर्थवरे शुभ्रे शोणितं समुपावहत् // 1 व्याप्तं चेदं जगत्सर्वं तवैवाम्भोभिरुत्तमैः // 29 अथाजग्मुस्ततो राजनराक्षसास्तत्र भारत / त्वमेवाकाशगा देवि मेघेषूत्सृजसे पयः / / तत्र ते शोणितं सर्वे पिबन्तः सुखमासते // 2 सर्वाश्चापस्त्वमेवेति त्वत्तो वयमधीमहे / / 30 तृप्ताश्च सुभृशं तेन सुखिता विगतज्वराः / पुष्टिद्युतिस्तथा कीर्तिः सिद्धिर्वृद्धिरुमा तथा। नृत्यन्तश्च हसन्तश्च यथा स्वर्गजितस्तथा // 3 त्वमेव बाणी स्वाहा त्वं त्वय्यायत्तमिदं जगत् / कस्यचित्त्वथ कालस्य ऋषयः सतपोधनाः / त्वमेव सर्वभूतेषु वससीह चतुर्विधा / 31 तीर्थयात्रां समाजग्मुः सरस्वत्यां महीपते // 4 एवं सरस्वती राजस्तूयमाना महर्षिणा / तेषु सर्वेषु तीर्थेषु आप्लुत्य मुनिपुंगवाः / वेगेनोवाह तं विप्रं विश्वामित्राश्रमं प्रति / प्राप्य प्रीतिं परां चापि तपोलुब्धा विशारदाः / न्यवेदयत चाभीक्ष्णं विश्वामित्राय तं मुनिम् // 32 प्रययुर्हि ततो राजन्येन तीर्थं हि तत्तथा // 5 तमानीतं सरस्वत्या दृष्ट्वा कोपसमन्वितः / अथागम्य महाभागास्तत्तीर्थं दारुणं तदा / अथान्वेषत्प्रहरणं वसिष्ठान्तकरं तदा // 33 / / दृष्ट्वा तोयं सरस्वत्याः शोणितेन परिप्लुतम् / तं तु क्रुद्धमभिप्रेक्ष्य ब्रह्महत्याभयान्नदी। पीयमानं च रक्षोभिर्बहुभिर्नृपसत्तम // 6 अपोवाह वसिष्ठं तु प्राची दिशमतन्द्रिता। तान्दृष्ट्वा राक्षसान्राजन्मुनयः संशितव्रताः / उभयोः कुर्वती वाक्यं वञ्चयित्वा तु गाधिजम्॥३४ | परित्राणे सरस्वत्याः परं यत्नं प्रचक्रिरे // 7 ततोऽपवाहितं दृष्ट्वा वसिष्ठमृषिसत्तमम् / ते तु सर्वे महाभागाः समागम्य महाव्रताः / अब्रवीदथ संक्रुद्धो विश्वामित्रो ह्यमर्षणः // 35 / आहूय सरितां श्रेष्ठामिदं वचनमब्रुवन् // 8 यस्मान्मा त्वं सरिच्छ्रेष्ठे वञ्चयित्वा पुनर्गता। | कारणं ब्रूहि कल्याणि किमर्थं ले ह्रदो ह्ययम् / - 1886 -