________________ 5. 49. 10] उद्योगपर्व [5. 49. 37 तत्रानिमित्ततो दैवात्सूतं कश्मलमाविशत् // 10 कृष्णद्वितीयो विक्रम्य तुष्टयर्थं जातवेदसः। तदाचचक्षे पुरुषः सभायां राजसंसदि / अजयद्यः पुरा वीरो युध्यमानं पुरंदरम् // 23 संजयोऽयं महाराज मूर्छितः पतितो भुवि / यः स साक्षान्महादेवं गिरिशं शूलपाणिनम् / वाचं न सृजते कांचिद्धीनप्रज्ञोऽल्पचेतनः // 11 तोषयामास युद्धेन देवदेवमुमापतिम् // 24 धृतराष्ट्र उवाच / यश्च सर्वान्वशे चक्रे लोकपालान्धनुर्धरः / अपश्यत्संजयो नूनं कुन्तीपुत्रान्महारथान् / तेन वो विजयेनाजौ पाण्डवा अभ्ययुञ्जत // 25 तैरस्य पुरुषव्याघे शमुद्वेजितं मनः // 12 यः प्रतीची दिशं चक्रे वशे म्लेच्छगणायुताम् / वैशंपायन उवाच / स तत्र नकुलो योद्धा चित्रयोधी व्यवस्थितः // 26 संजयश्चेतना लब्ध्वा प्रत्याश्वस्येदमब्रवीत् / तेन वो दर्शनीयेन वीरेणातिधनु ता / धृतराष्ट्र महाराज सभायों कुरुसंसदि // 13 माद्रीपुत्रेण कौरव्य पाण्डवा अभ्ययुञ्जत // 27 दृष्टवानस्मि राजेन्द्र कुन्तीपुत्रान्महारथान् / यः काशीनङ्गमगधान्कलिङ्गांश्च युधाजयत् / / मत्स्यराजगृहावासादवरोधेन कर्शितान् / तेन वः सहदेवेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत // 28 शृणु यैर्हि महाराज पाण्डवा अभ्ययुञ्जत // 14 यस्य वीर्येण सदृशाश्चत्वारो भुवि मानवाः / यो नैव रोषान्न भयान्न कामानार्थकारणात् / अश्वत्थामा धृष्टकेतुः प्रद्युम्नो रुक्मिरेव च // 29 न हेतुवादाद्धर्मात्मा सत्यं जह्यात्कथंचन // 15 तेन वः सहदेवेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत / यः प्रमाणं महाराज धर्मे धर्मभृतां वरः।। यवीयसा नृवीरेण माद्रीनन्दिकरेण च // 30 अजातशत्रुणा तेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत // 16 तपश्चचार या घोरं काशिकन्या पुरा सती / यस्य बाहुबले तुल्यः पृथिव्यां नास्ति कश्चन / भीष्मस्य वधमिच्छन्ती प्रेत्यापि भरतर्षभ // 31 यो वै सर्वान्महीपालान्वशे चक्रे धनुर्धरः / पाश्चालस्य सुता जज्ञे दैवाच्च स पुनः पुमान् / तेन वो भीमसेनेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत // 17 स्त्रीपुंसोः पुरुषव्याघ्र यः स वेद गुणागुणान् // 32 निःसृतानां जतुगृहाद्धिडिम्बात्पुरुषादकात् / यः कलिङ्गान्समापेदे पाञ्चालो युद्धदुर्मदः / य एषामभवद्वीपः कुन्तीपुत्रो वृकोदरः / / 18 शिखण्डिना वः कुरवः कृतास्त्रेणाभ्ययुञ्जत // 33 याज्ञसेनीमथो यत्र सिन्धुराजोऽपकृष्टवान् / यां यक्षः पुरुषं चक्रे भीष्मस्य निधने किल / तत्रैषामभवद्वीपः कुन्तीपुत्रो वृकोदरः / / 19 महेष्वासेन रौद्रेण पाण्डवा अभ्ययुञ्जत // 34 यश्च तान्संगतान्सर्वान्पाण्डवान्वारणावते / महेष्वासा राजपुत्रा भ्रातरः पञ्च केकयाः / दह्यतो मोचयामास तेन वस्तेऽभ्ययुञ्जत // 20 सुमृष्टकवचाः शूरास्तैश्च वस्तेऽभ्ययुञ्जत / / 35 कृष्णायाश्चरता प्रीतिं येन क्रोधवशा हताः / / यो दीर्घबाहुः क्षिप्रास्रो धृतिमान्सत्यविक्रमः / प्रविश्य विषमं घोरं पर्वतं गन्धमादनम् // 21 तेन वो वृष्णिवीरेण युयुधानेन संगरः // 36 यस्य नागायुतं वीर्यं भुजयोः सारमर्पितम् / / य आसीच्छरणं काले पाण्डवानां महात्मनाम् / तेन वो भीमसेनेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत // 22 रणे तेन विराटेन पाण्डवा अभ्ययुञ्जत // 37 -963 -