________________ 5. 42. 10] उद्योगपर्व [5. 42. 31 कामानुसारी पुरुषः कामाननु विनश्यति / नैतद्विद्वन्नैव कृतं च कर्म // 17 कामान्व्युदस्य धुनुते यत्किंचित्पुरुषो रजः // 10 सनत्सुजात उवाच / तमोऽप्रकाशो भूतानां नरकोऽयं प्रदृश्यते / येषां बले न विस्पर्धा बले बलवतामिव / गृह्यन्त इव धावन्ति गच्छन्तः श्वभ्रमुन्मुखाः॥११ ते ब्राह्मणा इतः प्रेत्य स्वर्गलोके प्रकाशते // 18 अभिध्या वै प्रथमं हन्ति चैनं यत्र मन्येत भूयिष्ठं प्रावृषीव तृणोलपम् / कामक्रोधौ गृह्य चैनं तु पश्चात् / अन्नं पानं च ब्राह्मणस्तज्जीवन्नानुसंज्वरेत् // 19 एते बालान्मृत्यवे प्रापयन्ति यत्राकथयमानस्य प्रयच्छत्यशिवं भयम् / धीरास्तु धैर्येण तरन्ति मृत्युम् // 12 अतिरिक्तमिवाकुर्वन्स श्रेयान्नेतरो जनः // 20 अमन्यमानः क्षत्रिय किंचिदन्य- . यो वाकथयमानस्य आत्मानं नानुसंज्वरेत् / नाधीयते ताणं इवास्य व्याघ्रः / ब्रह्मस्वं नोपभुञ्जद्वा तदन्नं संमतं सताम् / / 21 क्रोधाल्लोभान्मोहमयान्तरात्मा यथा खं वान्तमश्नाति श्वा वै नित्यमभूतये / स वै मृत्युस्त्वच्छरीरे य एषः // 13 एवं ते वान्तमनन्ति स्ववीर्यस्योपजीवनात् // 22 एवं मृत्युं जायमानं विदित्वा नित्यमज्ञातचर्या मे इति मन्येत ब्राह्मणः / ज्ञाने तिष्ठन बिभेतीह मृत्योः / ज्ञातीनां तु वसन्मध्ये नैव विद्येत किंचन / / 23 विनश्यते विषये तस्य मृत्यु को ह्येवमन्तरात्मानं ब्राह्मणो हन्तुमर्हति / भृत्योर्यथा विषयं प्राप्य मर्त्यः // 14 तस्माद्धि किंचित्क्षत्रिय ब्रह्मावसति पश्यति // 24 : धृतराष्ट्र उवाच / अश्रान्तः स्यादनादानात्संमतो निरुपद्रवः / येऽस्मिन्धर्मान्नाचरन्तीह केचि शिष्टो न शिष्टवत्स स्याब्राह्मणो ब्रह्मवित्कविः // 25 - त्तथा धर्मान्केचिदिहाचरन्ति / अनाढ्या मानुषे वित्त आढ्या वेदेषु ये द्विजाः / * धर्मः पापेन प्रतिहन्यते स्म ते दुर्धर्षा दुष्प्रकम्प्या विद्यात्तान्ब्रह्मणस्तनुम् // 26 उताहो धर्मः प्रतिहन्ति पापम् // 15 सर्वान्स्विष्टकृतो देवान्विद्याद्य इह कश्चन / सनत्सुजात उवाच / न समानो ब्राह्मणस्य यस्मिन्प्रयतते स्वयम् // 27 उभयमेव तत्रोपभुज्यते फलं यमप्रयतमानं तु मानयन्ति स मानितः / धर्मस्यैवेतरस्य च / न मान्यमानो मन्येत नामानादभिसंज्वरेत् // 28 धर्मेणाधर्म प्रणुदतीह विद्वा विद्वांसो मानयन्तीह इति मन्येत मानितः / न्धर्मो बलीयानिति तस्य विद्धि // 16 अधर्मविदुषो मूढा लोकशास्त्रविशारदाः / धृतराष्ट्र उवाच / न मान्यं मानयिष्यन्ति इति मन्येदमानितः // 29 यानिमानाहुः स्वस्य धर्मस्य लोका न वै मानं च मौनं च सहितौ चरतः सदा / न्द्विजातीनां पुण्यकृतां सनातनान् / अयं हि लोको मानस्य असौ मौनस्य तद्विदुः॥३० तेषां परिक्रमान्कथयन्तस्ततोऽन्या श्रीः सुखस्येह संवासः सा चापि परिपन्थिनी। -947 -