________________ 1. 49. 17] महाभारते [7. 50.20 अक्ष्णोनिमेषमात्रेण पौलोमाः सगणा हताः // 17 संजय उवाच / परेभ्योऽप्यभयार्थिभ्यो यो ददात्यभयं विभुः / ततः संध्यामुपास्यैव वीरौ वीरावसादने / तस्यास्माभिर्न शकितनातुमद्यात्मजो भयात् // 18 कथयन्तौ रणे वृत्तं प्रयातौ रथमास्थितौ // 8 भयं तु सुमहत्प्राप्तं धार्तराष्ट्रं महद्बलम् / ततः स्वशिबिरं प्राप्तौ हतानन्दं हतत्विषम्। पार्थः पुत्रवधात्क्रुद्धः कौरवाञ्शोषयिष्यति // 19 वासुदेवोऽर्जुनश्चैव कृत्वा कर्म सुदुष्करम् // 9 क्षुद्रः क्षुद्रसहायश्च स्वपक्षक्षयमातुरः / ध्वस्ताकारं समालक्ष्य शिबिरं परवीरहा / व्यक्तं दुर्योधनो दृष्ट्वा शोचन्हास्यति जीवितम् // बीभत्सुरब्रवीत्कृष्णमस्वस्थहृदयस्ततः // 10 न मे जयः प्रीतिकरो न राज्यं नाद्य नन्दन्ति तूर्याणि मङ्गल्यानि जनार्दन / न चामरत्वं न सुरैः सलोकता। मिश्रा दुन्दुभिनिर्घोषैः शङ्खाश्चाडम्बरैः सह / इमं समीक्ष्याप्रतिवीर्यपौरुषं वीणा वा नाद्य वाद्यन्ते शम्यातालस्वनैः सह // 11 . निपातितं देववरात्मजात्मजम् // 21 मङ्गल्यानि च गीतानि न गायन्ति पठन्ति च। इति श्रीमहाभारते द्रोणपर्वणि स्तुतियुक्तानि रम्याणि ममानीकेषु बन्दिनः // 1: एकोनपञ्चाशोऽध्यायः // 49 // योधाश्चापि हि मां दृष्ट्वा निवर्तन्ते ह्यधोमुखाः। कर्माणि च यथापूर्वं कृत्वा नाभिवदन्ति माम् // संजय उवाच / अपि स्वस्ति भवेदद्य भ्रातृभ्यो मम माधव / तस्मिन्नहनि निवृत्ते घोरे प्राणभृतां क्षये। न हि शुध्यति मे भावो दृष्ट्वा स्वजनमाकुलम् // 14 आदित्येऽस्तंगते श्रीमान्संध्याकाल उपस्थिते // 1 अपि पाञ्चालराजस्य विराटस्य च मानद / व्यपयातेषु सैन्येषु वासाय भरतर्षभ / सर्वेषां चैव योधानां सामग्र्यं स्यान्ममाच्युत // 15 हत्वा संशप्तकवातान्दिव्यैरस्त्रैः कपिध्वजः // 2 न च मामद्य सौभद्रः प्रहृष्टो भ्रातृभिः सह / प्रायास्वशिबिरं जिष्णुजैत्रमास्थाय तं रथम् / रणादायान्तमुचितं प्रत्युद्याति हसन्निव // 16 गच्छन्नेव च गोविन्दं सन्नकण्ठोऽभ्यभाषत / 3 एवं संकथयन्तौ तौ प्रविष्टौ शिबिरं स्वकम् / किं नु मे हृदयं त्रस्तं वाक्यं सज्जति केशव / / ददृशाते भृशास्वस्थान्पाण्डवान्नष्टचेतसः / / 17 स्पन्दन्ति चाप्यनिष्टानि गात्रं सीदति चाच्युत // 4 दृष्ट्वा भ्रातृ॑श्च पुत्रांश्च विमना वानरध्वजः / अनिष्टं चैव मे श्लिष्टं हृदयान्नापसर्पति / अपश्यंश्चैव सौभद्रमिदं वचनमब्रवीत् // 18. भुवि यद्दिनु चाप्युग्रा उत्पातास्त्रासयन्ति माम् // 5 मुखवर्णोऽप्रसन्नो वः सर्वेषामेव लक्ष्यते / बहुप्रकारा दृश्यन्ते सर्व एवाघशंसिनः। न चाभिमन्यु पश्यामि न च मां प्रतिनन्दथ // 19 अपि स्वस्ति भवेद्राज्ञः सामात्यस्य गुरोर्मम // 6 मया श्रुतश्च द्रोणेन चक्रव्यूहो विनिर्मितः / वासुदेव उवाच। / न च वस्तस्य भेत्तास्ति ऋते सौभद्रमाहवे / / 20 व्यक्तं शिवं तव भ्रातुः सामात्यस्य भविष्यति / / न चोपदिष्टस्तस्यासीन्मयानीकविनिर्गमः। - मा शुचः किंचिदेवान्यत्तत्रानिष्टं भविष्यति // 7 / कच्चिन्न बालो युष्माभिः परानीकं प्रवेशितः // 21 - 1406 -