________________ 5. 31. 6] महाभारते [5. 32.6 राज्ये तान्स्थापयित्वाग्रे नोपेक्षीविनशिष्यतः // 6 स्मयमानाः समायान्तु पाञ्चालाः कुरुभिः सह // सर्वमप्येतदेकस्य नालं संजय कस्यचित् / अक्षतान्कुरुपाञ्चालान्पश्येम इति कामये / तात संहत्य जीवामो मा द्विषद्भ्यो वशं गमः // 7 सर्वे सुमनसस्तात शाम्याम भरतर्षभ // 22 तथा भीष्मं शांतनवं भारतानां पितामहम् / अलमेव शमायास्मि तथा युद्धाय संजय / . शिरसाभिवदेथास्त्वं मम नाम प्रकीर्तयन् // 8 धर्मार्थयोरलं चाहं मृदवे दारुणाय च // 23 अभिवाद्य च वक्तव्यस्ततोऽस्माकं पितामहः / इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि भवता शंतनोवंशो निमग्नः पुनरुद्धृतः // 9 एकत्रिंशोऽध्यायः // 31 // स त्वं कुरु तथा तात स्वमतेन पितामह / 32 यथा जीवन्ति ते पौत्राः प्रीतिमन्तः परस्परम् // 10 वैशंपायन उवाच / तथैव विदुरं ब्रूयाः कुरूणां मत्रधारिणम् / अनुज्ञातः पाण्डवेन प्रययौ संजयस्तदा / अयुद्धं सौम्य भाषस्व हितकामो युधिष्ठिरः // 11 शासनं धृतराष्ट्रस्य सर्वं कृत्वा महात्मनः // 1 अथो सुयोधनं या राजपुत्रममर्षणम् / संप्राप्य हास्तिनपुरं शीघ्रं च प्रविवेश ह / मध्ये कुरूणामासीनमनुनीय पुनः पुनः // 12 अन्तःपुरमुपस्थाय द्वाःस्थं वचनमब्रवीत् // 2 अपश्यन्मामुपेक्षन्तं कृष्णामेकां सभागताम् / आचक्ष्व मां धृतराष्ट्राय द्वाःस्थ तहुःखमतितिक्षाम मा वधीष्म कुरूनिति // 13 उपागतं पाण्डवानां सकाशात् / एवं पूर्वापरान्क्लेशानतितिक्षन्त पाण्डवाः / जागर्ति चेदभिवदेस्त्वं हि क्षत्तः यथा बलीयसः सन्तस्तत्सर्वं कुरवो विदुः // 14 प्रविशेयं विदितो भूमिपस्य // 3 यन्नः प्राव्राजयः सौम्य अजिनैः प्रतिवासितान् / द्वाःस्थ उवाच। तहुःखमतितिक्षाम मा वधीष्म कुरूनिति // 15 संजयोऽयं भूमिपते नमस्ते यत्तत्सभायामाक्रम्य कृष्णां केशेष्वधर्षयत् / दिदृक्षया द्वारमुपागतस्ते। दुःशासनस्तेऽनुमते तच्चास्माभिरुपेक्षितम् // . 16 * प्राप्तो दूतः पाण्डवानां सकाशायथोचितं स्वकं भागं लभेमहि परंतप / प्रशाधि राजन्किमयं करोतु // 4 निवर्तय परद्रव्ये बुद्धिं गृद्धां नरर्षभ // 17 धृतराष्ट्र उवाच / शान्तिरेवं भवेद्राजन्प्रीतिश्चैव परस्परम् / आचक्ष्व मां सुखिनं काल्यमस्मै राज्यैकदेशमपि नः प्रयच्छ शममिच्छताम् // 18 __प्रवेश्यतां स्वागतं संजयाय / कुशस्थलं वृकस्थलमासन्दी वारणावतम् / न चाहमेतस्य भवाम्यकाल्यः अवसानं भवेदत्र किंचिदेव तु पञ्चमम् // 19 स मे कस्माहारि तिष्ठेत क्षत्तः // 5 भ्रातॄणां देहि पञ्चानां ग्रामान्पश्च सुयोधन / वैशंपायन उवाच / शान्ति!ऽस्तु महाप्राज्ञ ज्ञातिभिः सह संजय // 20 ततः प्रविश्यानुमते नृपस्य भ्राता भ्रातरमन्वेतु पिता पुत्रेण युज्यताम् / महद्वेश्म प्राज्ञशूरायगुप्तम् / - 920 -