________________ 6. 116. 2] महाभारते [6. 116. 31 अभिवाद्योपतस्थुर्वै क्षत्रियाः क्षत्रियर्षभम् // 2 दह्यतेऽदः शरीरं मे संस्यूतोऽस्मि महेषुभिः / कन्याश्चन्दनचूर्णैश्च लाजैर्माल्यैश्च सर्वशः / मर्माणि परिदूयन्ते वदनं मम शुष्यति // 17 स्त्रियो बालास्तथा वृद्धाः प्रेक्षकाश्च पृथग्जनाः / ह्रादनार्थं शरीरस्य प्रयच्छापो ममार्जुन / समभ्ययुः शांतनवं भूतानीव तमोनुदम् // 3 त्वं हि शक्तो महेष्वास दातुमम्भो यथाविधि // तूर्याणि गणिका वारास्तथैव नटनर्तकाः / अर्जुनस्तु तथेत्युक्त्वा रथमारुह्य वीर्यवान् / उपानृत्यञ्जगुश्चैव वृद्धं कुरुपितामहम् // 4 अधिज्यं बलवत्कृत्वा गाण्डीवं व्याक्षिपद्धनुः॥१९ उपारम्य च युद्धेभ्यः संनाहान्विप्रमुच्य च / तस्य ज्यातलनिर्घोषं विस्फूर्जितमिवाशनेः / आयुधानि च निक्षिप्य सहिताः कुरुपाण्डवाः // 5 वित्रेसुः सर्वभूतानि श्रुत्वा सर्वे च पार्थिवाः // 20 अन्वासत दुराधर्षं देवव्रतमरिंदमम् / ततः प्रदक्षिणं कृत्वा रथेन रथिनां वरः / अन्योन्यं प्रीतिमन्तस्ते यथापूर्वं यथावयः // 6 शयानं भरतश्रेष्ठं सर्वशस्त्रभृतां वरम् / / .21 सा पार्थिवशताकीर्णा समितिर्भीष्मशोभिता। संधाय च शरं दीप्तमभिमत्रय महायशाः / शुशुभे भारती दीप्ता दिवीवादित्यमण्डलम् // 7 पर्जन्यास्त्रेण संयोज्य सर्वलोकस्य पश्यतः / विबभौ च नृपाणां सा पितामहमुपासताम् / अविध्यत्पृथिवीं पार्थः पार्श्वे भीष्मस्य दक्षिणे // 22 देवानामिव देवेशं पितामहमुपासताम् // 8 उत्पपात ततो धारा विमला वारिणः शिवा / भीष्मस्तु वेदनां धैर्यान्निगृह्य भरतर्षभ / शीतस्यामृतकल्पस्य दिव्यगन्धरसस्य च // 23 अभितप्तः शरैश्चैव नातिहृष्टमनाब्रवीत् / / 9 अतर्पयत्ततः पार्थः शीतया वारिधारया। शराभितप्तकायोऽहं शरसंतापमूर्छितः।। भीष्मं कुरूणामृषभं दिव्यकर्मपराक्रमः // 24 पानीयमभिकाङ्ग्रेऽहं राज्ञस्तान्प्रत्यभाषत / / 10 कर्मणा तेन पार्थस्य शक्रस्येव विकुर्वतः / ततस्ते क्षत्रिया राजन्समाजद्दुः समन्ततः / विस्मयं परमं जग्मुस्ततस्ते वसुधाधिपाः // 25 भक्ष्यानुच्चावचास्तत्र वारिकुम्भांश्च शीतलान् // 11 तत्कर्म प्रेक्ष्य बीभत्सोरतिमानुपमङ्गुतम् / उपनीतं च तदृष्ट्वा भीष्मः शांतनवोऽब्रवीत् / / संप्रावेपन्त कुरवो गावः शीतार्दिता इव // 26 नाद्य तात मया शक्यं भोगान्कांश्चन मानुषान् // 12 विस्मयाच्चोत्तरीयाणि व्याविध्यन्सर्वतो नृपाः / उपभोक्तुं मनुष्येभ्यः शरशय्यागतो ह्यहम् / शङ्खदुन्दुभिनिघोषैस्तुमुलं सर्वतोऽभवत् / / 27 प्रतीक्षमाणस्तिष्ठामि निवृत्तिं शशिसूर्ययोः // 13 तृप्तः शांतनवश्चापि राजन्बीभत्सुमब्रवीत् / एवमुक्त्वा शांतनवो दीनवाक्सर्वपार्थिवान् / सर्वपार्थिववीराणां संनिधौ पूजयन्निव / / 28 धनंजय महाबाहुमभ्यभाषत भारत // 14 नैतच्चित्रं महाबाहो त्वयि कौरवनन्दन / अथोपेत्य महाबाहुरभिवाद्य पितामहम् / कथितो नारदेनासि पूर्वपिरमितद्युतिः // 29 अतिष्ठत्प्राञ्जलिः प्रहः किं करोमीति चाब्रवीत् // 15 वासुदेवसहायस्त्वं महत्कर्म करिष्यसि / तं दृष्ट्वा पाण्डवं राजन्नभिवाद्याग्रतः स्थितम् / यन्नोत्सहति देवेन्द्रः सह देवैरपि ध्रुवम् // 30 अभ्यभाषत धर्मात्मा भीष्मः प्रीतो धनंजयम्॥१६ / विदुस्त्वां निधनं पार्थ सर्वक्षत्रस्य तद्विदः / - 1332 -