________________ 6. 104. 23 ] महाभारते [6. 104. 51 वध्यमानाः शितैर्बाणैः पाण्डवैः सहसृञ्जयैः // 23 पार्था विमनसो भूत्वा प्रेक्षन्त पितरं तव / धृतराष्ट्र उवाच / युध्यमानं रणे शूरं विप्रचित्तिमिवामराः / पीड्यमानं बलं पाथैदृष्ट्वा भीष्मः पराक्रमी। न चैनं वारयामासुर्व्यात्ताननमिवान्तकम् // 37 यदकार्षीद्रणे क्रुद्धस्तन्ममाचक्ष्व संजय // 24 दशमेऽहनि संप्राप्ते रथानीकं शिखण्डिनः / कथं वा पाण्डवान्युद्धे प्रत्युद्यातः परंतपः / / अदहन्निशितैर्बाणै: कृष्णवर्मेव काननम् // 38 विनिघ्नन्सोमकान्वीरांस्तन्ममाचक्ष्व संजय // 25 तं शिखण्डी त्रिभिर्बाणैरभ्यविध्यत्स्तनान्तरे। संजय उवाच / आशीविषमिव क्रुद्धं कालसृष्टमिवान्तकम् // 39 आचक्षे ते महाराज यदकार्षीत्पितामहः / स तेनातिभृशं विद्धः प्रेक्ष्य भीष्मः शिखण्डिनम् / पीडिते तव पुत्रस्य सैन्ये पाण्डवसृञ्जयैः // 26 अनिच्छन्नपि संक्रुद्धः प्रहसन्निदमब्रवीत् // 40 प्रहृष्टमनसः शूराः पाण्डवाः पाण्डुपूर्वज / काममभ्यस वा मा वा न त्वां योत्स्ये कथंचन / अभ्यवर्तन्त निघ्नन्तस्तव पुत्रस्य वाहिनीम् / / 27 यैव हि त्वं कृता धात्रा सैव हि त्वं शिखण्डिनी॥ 41 तं विनाशं मनुष्येन्द्र नरवारणवाजिनाम् / तस्य तद्वचनं श्रुत्वा शिखण्डी क्रोधमूर्छितः / नामृष्यत तदा भीष्मः सैन्यघातं रणे परैः // 28 उवाच भीष्मं समरे सृक्किणी परिलेलिहन // 42 स पाण्डवान्महेष्वासः पाञ्चालांश्च ससृञ्जयान् / जानामि त्वां महाबाहो क्षत्रियाणां क्षयंकरम् / अभ्यद्रवत दुर्धर्षत्यक्त्वा जीवितमात्मनः // 29 मया श्रुतं च ते युद्धं जामदग्न्येन वै सह // 43 स पाण्डवानां प्रवरान्पश्च राजन्महारथान् / दिव्यश्च ते प्रभावोऽयं स मया बहुशः श्रुतः। आत्तशत्रान्रणे यत्तान्वारयामास सायकैः / जानन्नपि प्रभावं ते योत्स्येऽद्याहं त्वया सह // 44 नाराचैर्वत्सदन्तैश्च शितैरञ्जलिकैस्तथा // 30 पाण्डवानां प्रियं कुर्वन्नात्मनश्च नरोत्तम / / निजन्ने समरे क्रुद्धो हस्यश्वममितं बहु / अद्य त्वा योधयिष्यामि रणे पुरुषसत्तम // 45 रथिनोऽपातयद्राजन्रथेभ्यः पुरुषर्षभः // 31 ध्रुवं च त्वा हनिष्यामि शपे सत्येन तेऽग्रतः / सादिनश्चाश्वपृष्ठेभ्यः पदातींश्च समागतान् / एतच्छ्रुत्वा वचो मह्यं यत्क्षमं तत्समाचर // 46 गजारोहान्गजेभ्यश्च परेषां विदधद्भयम् // 32 काममभ्यस वा मा वा न मे जीवन्विमोक्ष्यसे / तमेकं समरे भीष्मं त्वरमाणं महारथम् / सुदृष्टः क्रियतां भीष्म लोकोऽयं समितिंजय // 47 पाण्डवाः समवर्तन्त वज्रपाणिमिवासुराः / / 33 एवमुक्त्वा ततो भीष्मं पञ्चभिर्नतपर्वभिः / शक्राशनिसमस्पर्शान्विमुञ्चन्निशिताशरान् / अविध्यत रणे राजन्प्रणुन्नं वाक्यसायकैः // 48 दिक्ष्वदृश्यत सर्वासु घोरं संधारयन्वपुः // 34 तस्य तद्वचनं श्रुत्वा सव्यसाची परंतपः / मण्डलीकृतमेवास्य नित्यं धनुरदृश्यत / कालोऽयमिति संचिन्त्य शिखण्डिनमचोदयत् // 49 संग्रामे युध्यमानस्य शक्रचापनिभं महत् // 35 अहं त्वामनुयास्यामि परान्विद्रावयशरैः / तदृष्ट्वा समरे कर्म तव पुत्रा विशां पते / | अभिद्रव सुसंरब्धो भीष्मं भीमपराक्रमम् // 50 विस्मयं परमं प्राप्ताः पितामहमपूजयन् / / 36 न हि ते संयुगे पीडां शक्तः कर्तुं महाबलः / - 1306 -