________________ 6. 72. 1] भीष्मपर्व [6. 73.1 72 नानायोधजलं मीमं वाहनोर्मितरङ्गिणम् / धृतराष्ट्र उवाच / क्षेपण्यसिगदाशक्तिशरप्राससमाकुलम् // 15 एवं बहुगुणं सैन्यमेवं बहुविधं परम् / . ध्वजभूषणसंबाधं रत्नपट्टेन संचितम् / व्यूढमेवं यथाशास्त्रममोघं चैव संजय // 1 वाहनैः परिसर्पद्भिर्वायुवेगविकम्पितम् // 16 पुष्टमस्माकमत्यन्तममिकामं च नः सदा / अपारमिव गर्जन्तं सागरप्रतिमं महत् / प्रहमव्यसनोपेतं पुरस्तादृष्टविक्रमम् / / 2 द्रोणमीष्माभिसंगुप्तं गुप्तं च कृतवर्मणा // 17 : नातिवृद्धमबालं च न कृशं न च पीवरम / कृपदुःशासनाभ्यां च जयद्रथमुखैस्तथा / लघुवृत्तायतप्रायं सारगात्रमनामयम् // 3 भगदत्तविकर्णाभ्यां द्रौणिसौबलबाहिकैः // 18 आत्तसंनाहशस्त्रं च बहुशस्त्रपरिग्रहम् / गुप्तं प्रवीरैलॊकस्य सारवद्भिर्महात्मभिः / असियुद्धे नियुद्धे च गदायुद्धे च कोविदम् // 4 यदहन्यत संग्रामे दिष्टमेतत्पुरातनम् // 19 प्रासटितोमरेष्वाजौ परिघेष्वायसेषु च / नैतादृशं समुद्योगं दृष्टवन्तोऽथ मानुषाः। भिण्डिपालेषु शक्तीषु मुसलेषु च सर्वशः // 5 ऋषयो वा महाभागाः पुराणा भुवि संजय // 20 कम्पनेषु च चापेषु कणपेषु च सर्वशः / ईदृशो हि बलौघस्तु युक्तः शस्त्रास्त्रसंपदा / क्षेपणीषु च चित्रासु मुष्टियुद्धेषु कोविदम् // 6 वध्यते यत्र संग्रामे किमन्यद्भागधेयतः // 21 अपरोक्षं च विद्यासु व्यायामेषु कृतश्रमम् / विपरीतमिदं सर्व प्रतिभाति स्म संजय / शस्त्रग्रहणविद्यासु सर्वासु परिनिष्ठितम् / / 7 यत्रेदृशं बलं घोरं नातराधि पाण्डवान् // 22 आरोहे पर्यवस्कन्दे सरणे सान्तरप्लुते / अथ वा पाण्डवार्थाय देवास्तत्र समागताः / सम्यक्प्रहरणे याने व्यपयाने च कोविदम् / / 8 / युध्यन्ते मामकं सैन्यं यदवध्यन्त संजय // 23 / नागाश्वरथयानेषु बहुशः सुपरीक्षितम् / उक्तो हि विदुरेणेह हितं पथ्यं च संजय। . परीक्ष्य च यथान्यायं वेतनेनोपपादितम् // 9 न च ग्रहाति तन्मन्दः पुत्रो दर्योधनो मम // 24. न गोष्ठया नोपचारेण न च बन्धुनिमित्ततः / तस्य मन्ये मतिः पूर्वं सर्वज्ञस्य महात्मनः / / न सौहृदबलैश्चापि नाकुलीनपरिग्रहैः // 10 आसीद्यथागतं तात येन दृष्टमिदं पुरा // 25. समृद्धजनमार्य च तुष्टसत्कृतबान्धवम् / अथ वा भाव्यमेवं हि संजयतेन सर्वथा। कृतोपकारभूयिष्ठं यशस्वि च मनस्वि च // 11 पुरा धात्रा यथा सृष्टं तत्तथा न तदन्यथा // 26 सजयैश्च नरैर्मुख्यैर्बहुशो मुख्यकर्मभिः। इति श्रीमहाभारते भीष्मपर्वणि लोकपालोपमैस्तात पालितं लोकविश्रुतैः // 12 द्विसप्ततितमोऽध्यायः // 72 // बहुभिः क्षत्रियैर्गुप्तं पृथिव्यां लोकसंमतैः / अस्मानभिगतैः कामात्सबलैः सपदानुगैः // 13 संजय उवाच / महोदधिमिवापूर्णमापगाभिः समन्ततः / आत्मदोषात्त्वया राजन्प्राप्तं व्यसनमीदृशम् / ' अपक्षैः पक्षसंकाशै रथे गैश्च संवृतम् // 14 / न हि दुर्योधनस्तानि पश्यते भरतर्षभ। .. - 1245 - 73