________________ 6. 41. 12] महाभारते [6. 41. 38 भीमसेन उवाच / ततस्ते क्षत्रियाः सर्वे प्रशंसन्ति स्म कौरवान् / क गमिष्यसि राजेन्द्र निक्षिप्तकवचायुधः / हृष्टाः सुमनसो भूत्वा चैलानि दुधुवुः पृथक् // 25 दंशितेष्वरिसैन्येषु भ्रातृनुत्सृज्य पार्थिव // 12 व्यनिन्दन्त ततः सर्वे योधास्तत्र विशां पते / नकुल उवाच / युधिष्ठिरं ससोदय सहितं केशवेन ह // 26 .. एवंगते त्वयि ज्येष्ठे मम भ्रातरि भारत / ततस्तत्कौरवं सैन्यं धिकृत्वा तु युधिष्ठिरम् / .. भीर्मे दुनोति हृदयं ब्रूहि गन्ता भवान्क नु // 13 निःशब्दमभवत्तूणं पुनरेव विशां पते // 27 / / . सहदेव उवाच। किं नु वक्ष्यति राजासौ किं भीष्मः प्रतिवक्ष्यति / अस्मिरणसमूहे वै वर्तमाने महाभये। किं भीमः समरश्लाघी किं नु कृष्णार्जुनाविति // योद्धव्ये क नु गन्तासि शत्रूनभिमुखो नृप // 14 विवक्षितं किमस्येति संशयः सुमहानभूत् / . संजय उवाच / उभयोः सेनयो राजन्युधिष्ठिरकृते तदा // 29 . एवमाभाष्यमाणोऽपि भ्रातृभिः कुरुनन्दन / स विगाह्य चमूं शत्रोः शरशक्तिसमाकुलाम् / नोवाच वाग्यतः किंचिद्गच्छत्येव युधिष्ठिरः // 15 भीष्ममेवाभ्ययात्तूर्णं भ्रातृभिः परिवारितः // 30 तानुवाच महाप्राज्ञो वासुदेवो महामनाः / तमुवाच ततः पादौ कराभ्यां पीड्य पाण्डवः / अभिप्रायोऽस्य विज्ञातो मयेति प्रहसन्निव // 16 / भीष्मं शांतनवं राजा युद्धाय समुपस्थितम् // 31 एष भीष्मं तथा द्रोणं गौतमं शल्यमेव च / युधिष्ठिर उवाच / अनुमान्य गुरून्सर्वान्योत्स्यते पार्थिवोऽरिभिः // आमत्रये त्वां दुर्धर्ष योत्स्ये तात त्वया सह / श्रूयते हि पुराकल्पे गुरूनननुमान्य यः / अनुजानीहि मां तात आशिषश्च प्रयोजय / / 32 युध्यते स भवेद्व्यक्तमपध्यातो महत्तरैः // 18 भीष्म उवाच / अनुमान्य यथाशास्त्रं यस्तु युध्येन्महत्तरैः।। यद्येवं नाभिगच्छेथा युधि मां पृथिवीपते / ध्रुवस्तस्य जयो युद्धे भवेदिति मतिर्मम // 19 / शपेयं त्वां महाराज पराभावाय भारत // 33 एवं युवति कृष्णे तु धार्तराष्ट्रचमूं प्रति। प्रीतोऽस्मि पुत्र युध्यस्व जयमामुहि पाण्डव / हाहाकारो महानासीनिःशब्दास्त्वपरेऽभवन् // 20 यत्तेऽभिलषितं चान्यत्तदवाप्नुहि संयुगे // 34 दृष्ट्वा युधिष्ठिरं दूराद्धार्तराष्ट्रस्य सैनिकाः। व्रियतां च वरः पार्थ किमस्मत्तोऽभिकासि / मिथः संकथयांचक्रुर्नेशोऽस्ति कुलपांसनः // 21 / एवं गते महाराज न तवास्ति पराजयः // 35 व्यक्तं भीत इवाभ्येति राजासौ भीष्ममन्तिकात् / / अर्थस्य पुरुषो दासो दासस्त्वर्थो न कस्यचित् / युधिष्ठिरः ससोदर्यः शरणार्थ प्रयाचकः // 22 इति सत्यं महाराज बद्धोऽस्म्यर्थेन कौरवैः // 36 धनंजये कथं नाथे पाण्डवे च वृकोदरे। / अतस्त्वां क्लीबवद्वाक्यं ब्रवीमि कुरुनन्दन / नकुले सहदेवे च भीतोऽभ्येति च पाण्डवः // 23 / हृतोऽस्म्यर्थेन कौरव्य युद्धादन्यत्किमिच्छसि // 37 न नूनं क्षत्रियकुले जातः संप्रथिते भुवि / युधिष्ठिर उवाच / यथास्य हृदयं भीतमल्पसत्त्वस्य संयुगे // 24 . मत्रयस्व महाप्राज्ञ हितैषी मम नित्यशः / . - 1186 -