Mahabharat Samhita Part 02

SR No.: 004322
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1972
Total Pages: 770
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 275

6. 11. 1] भीष्मपर्व [6. 12. 11 गुणोत्तरं हैमवतं हरिवर्षं ततः परम् // 14 धृतराष्ट्र उवाच / इति श्रीमहाभारते भीष्मपर्वणि भारतस्यास्य वर्षस्य तथा हैमवतस्य च / एकादशोऽध्यायः // 11 // प्रमाणमायुषः सूत फलं चापि शुभाशुभम् // 1 // समाप्तं जम्बूखण्डविनिर्माणपर्व // अनागतमतिक्रान्तं वर्तमानं च संजय / 12 आचक्ष्व मे विस्तरेण हरिवर्षं तथैव च // 2 धृतराष्ट्र उवाच / संजय उवाच। जम्बूखण्डस्त्वया प्रोक्तो यथावदिह संजय / चत्वारि भारते वर्षे युगानि भरतर्षभ / विष्कम्भमस्य प्रबेहि परिमाणं च तत्त्वतः // 1 कृतं त्रेता द्वापरं च पुष्यं च कुरुवर्धन // 3 समुद्रस्य प्रमाणं च सम्यगच्छिद्रदर्शन / पूर्वं कृतयुगं नाम ततस्त्रेतायुगं विभो। शाकद्वीपं च मे बेहि कुशद्वीपं च संजय // 2 संक्षेपाहापरस्याथ ततः पुष्यं प्रवर्तते // 4 शाल्मलं चैव तत्त्वेन क्रौञ्चद्वीपं तथैव च / चत्वारि च सहस्राणि वर्षाणां कुरुसत्तम / हि गावल्गणे सर्वं राहोः सोमार्कयोस्तथा // 3 आयुःसंख्या कृतयुगे संख्याता राजसत्तम / / 5 संजय उवाच। तथा त्रीणि सहस्राणि त्रेतायां मनुजाधिप। . राजन्सुबहवो द्वीपा यैरिदं संततं जगत् / द्विसहस्रं द्वापरे तु शते तिष्ठति संप्रति // 6 सप्त त्वहं प्रवक्ष्यामि चन्द्रादित्यौ ग्रहांस्तथा // 4 न प्रमाणस्थितियस्ति पुष्येऽस्मिन्भरतर्षभ / अष्टादश सहस्राणि योजनानां विशां पते / गर्भस्थाश्च म्रियन्तेऽत्र तथा जाता म्रियन्ति च // 7 षट्शतानि च पूर्णानि विष्कम्भो जम्बुपर्वतः / / 5 महाबला महासत्त्वाः प्रजागुणसमन्विताः। लावणस्य समुद्रस्य विष्कम्भो द्विगुणः स्मृतः / अजायन्त कृते राजन्मुनयः सुतपोधनाः // 8 नानाजनपदाकीर्णो मणिविद्रुमचित्रितः // 6 महोत्साहा महात्मानो धार्मिकाः सत्यवादिनः / नैकधातुविचित्रैश्च पर्वतै रुपशोभितः / जाताः कृतयुगे राजन्धनिनः प्रियदर्शनाः // 9 सिद्धचारणसंकीर्णः सागरः परिमण्डलः // 7 आयुष्मन्तो महावीरा धनुर्धरवरा युधि / / शाकद्वीपं च वक्ष्यामि यथावदिह पार्थिव / जायन्ते क्षत्रियाः शूरास्त्रेतायां चक्रवर्तिनः // 10 शृणु मे त्वं यथान्यायं ब्रुवतः कुरुनन्दन // 8 सर्ववर्णा महाराज जायन्ते द्वापरे सति / जम्बूद्वीपप्रमाणेन द्विगुणः स नराधिप / महोत्साहा महावीर्याः परस्परवधैषिणः // 11 विष्कम्भेण महाराज सागरोऽपि विभागशः / तेजसाल्पेन संयुक्ताः क्रोधनाः पुरुषा नृप।। क्षीरोदो भरतश्रेष्ठ येन संपरिवारितः // 9 लुब्धाश्चानृतकाश्चैव पुष्ये जायन्ति भारत // 12 तत्र पुण्या जनपदा न तत्र म्रियते जनः / ईर्ष्या मानस्तथा क्रोधो मायासूया तथैव च / / कुत एव हि दुर्भिक्षं क्षमातेजोयुता हि ते // 10 पुष्ये भवन्ति मानां रागो लोभश्च भारत // 13 शाकद्वीपस्य संक्षेपो यथावद्भरतर्षभ / संक्षेपो वर्तते राजन्द्वापरेऽस्मिन्नराधिप / उक्त एष महाराज किमन्यच्छ्रोतुमिच्छसि // 11 - 1143 -