Mahabharat Samhita Part 02

SR No.: 004322
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1972
Total Pages: 770
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 267

6. 5. 1] भीष्मपर्व [6.6.5 एते ग्राम्याः समाख्याताः पशवः सप्त साधुभिः॥ वैशंपायन उवाच / एते वै पशवो राजन्प्राम्यारण्याश्चतुर्दश। .. एवमुक्त्वा ययौ व्यासो धृतराष्ट्राय धीमते / वेदोक्ताः पृथिवीपाल येषु यज्ञाः प्रतिष्ठिताः // 15 धृतराष्ट्रोऽपि तच्छ्रुत्वा ध्यानमेवान्वपद्यत // 1 ग्राम्याणां पुरुषः श्रेष्ठः सिंहश्चारण्यवासिनाम् / . स मुहूर्तमिव ध्यात्वा विनिःश्वस्य मुहुर्मुहुः / सर्वेषामेव भूतानामन्योन्येनाभिजीवनम् // 16 संजयं संशितात्मानमपृच्छद्भरतर्षभ // 2 उद्भिज्जाः स्थावराः प्रोक्तास्तेषां पश्चैव जातयः / संजयेमे महीपालाः शूरा युद्धाभिनन्दिनः / वृक्षगुल्मलतावल्लयस्त्वक्सारास्तृणजातयः // 17 अन्योन्यमभिनिघ्नन्ति शत्रैरुच्चावचैरपि // 3 एषां विंशतिरेकोना महाभूतेषु पञ्चसु / पार्थिवाः पृथिवीहेतोः समभित्यक्तजीविताः / चतुर्विंशतिरुद्दिष्टा गायत्री लोकसंमता // 18 . न च शाम्यन्ति निघ्नन्तो वर्धयन्तो यमक्षयम्॥४ | य एतां वेद गायत्री पुण्यां सर्वगुणान्विताम् / भौममैश्वर्यमिच्छन्तो न मृष्यन्ते परस्परम् / तत्त्वेन भरतश्रेष्ठ स लोकान्न प्रणश्यति // 19 - मन्ये बहुगुणा भूमिस्तन्ममाचक्ष्व संजय / / 5 भूमौ हि जायते सर्व भूमौ सर्व प्रणश्यति / बहूनि च सहस्राणि प्रयुतान्यर्बुदानि च / भूमिः प्रतिष्ठा भूतानां भूमिरेव परायणम् // 20 कोट्यश्च लोकवीराणां समेताः कुरुजाङ्गले // 6 यस्य भूमिस्तस्य सर्वं जगत्स्थावरजङ्गमम् / . देशानां च परीमाणं नगराणां च संजय / तत्राभिगृद्धा राजानो विनिघ्नन्तीतरेतरम् / / 21 श्रोतुमिच्छामि तत्त्वेन यत एते समागताः // 7 / इति श्रीमहाभारते भीष्मपर्वणि दिव्यबुद्धिप्रदीपेन युक्तस्त्वं ज्ञानचक्षुषा / पञ्चमोऽध्यायः // 5 // , प्रसादात्तस्य विप्रपेासस्यामिततेजसः // 8 संजय उवाच। धृतराष्ट्र उवाच यथाप्रझं महाप्राज्ञ भौमान्वक्ष्यामि ते गुणान् / नदीनां पर्वतानां च नामधेयानि संजय / शास्त्रचक्षुरवेक्षस्व नमस्ते भरतर्षभ // 9 तथा जनपदानां च ये चान्ये भूमिमाश्रिताः॥१ द्विविधानीह भूतानि त्रसानि स्थावराणि च / प्रमाणं च प्रमाणज्ञ पृथिव्या अपि सर्वशः / त्रसानां त्रिविधा योनिरण्डस्वेदजरायुजाः // 10 निखिलेन समाचक्ष्व काननानि च संजय // 2 त्रसानां खलु सर्वेषां श्रेष्ठा राजञ्जरायुजाः। संजय उवाच। जरायुजानां प्रवरा मानवाः पशवश्च ये // 11 पश्चमानि महाराज महाभूतानि संग्रहात् / नानारूपाणि बिभ्राणास्तेषां भेदाश्चतुर्दश। जगत्स्थितानि सर्वाणि समान्याहुर्मनीषिणः // 3 अरण्यवासिनः सप्त सप्तेषां ग्रामवासिनः // 12 भूमिरापस्तथा वायुरनिराकाशमेव च / सिंहव्याघ्रवराहाश्च महिषा वारणास्तथा / गुणोत्तराणि सर्वाणि तेषां भूमिः प्रधानतः // 4 अक्षाश्च वानराश्चैव सप्तारण्याः स्मृता नृप // 13 शब्दः स्पर्शश्च रूपं च रसो गन्धश्च पञ्चमः / गौरजो मनुजो मेषो वाज्यश्वतरगर्दभाः। भूमेरेते गुणाः प्रोक्ता ऋषिभिस्तत्त्ववेदिभिः // 5 - 1135 -