________________ 5. 190.2] महाभारते [5. 191.8 तस्य माता महाराज राजानं वरवर्णिनी / धात्रीणां च सखीनां च ब्रीडमाना न्यवेदयत् / चोदयामास भार्यार्थ कन्यायाः पुत्रवत्तदा // 2 कन्यां पाश्चालराजस्य सुतां तां वै शिखण्डिनीम् // ततस्तां पार्षतो दृष्ट्वा कन्यां संप्राप्तयौवनाम् / / ततस्ता राजशार्दूल धात्र्यो दाशार्णिकास्तदा। स्त्रियं मत्वा तदा चिन्तां प्रपेदे सह भार्यया // 3 जग्मुराति परां दुःखात्प्रेषयामासुरेव च // 15 द्रुपद उवाच। ततो दशार्णाधिपतेः प्रेष्याः सर्वं न्यवेदयन् / कन्या ममेयं संप्राप्ता यौवनं शोकवर्धिनी। विप्रलम्भं यथावृत्तं स च चुक्रोध पार्थिवः // 16 मया प्रच्छादिता चेयं वचनाच्छूलपाणिनः // 4 शिखण्ड्यपि महाराज पुंवद्राजकुले तदा / न तन्मिथ्या महाराज्ञि भविष्यति कथंचन / विजहार मुदा युक्तः स्त्रीत्वं नैवातिरोचयन् // 17 त्रैलोक्यकर्ता कस्माद्धि तन्मृषा कर्तुमर्हति // 5 ततः कतिपयाहस्य तच्छ्रुत्वा भरतर्षभ / भार्योवाच / हिरण्यवर्मा राजेन्द्र रोषादाति जगाम ह // 18 यदि ते रोचते राजन्वक्ष्यामि शृणु मे वचः। ततो दाशार्णको राजा तीव्रकोपसमन्वितः / श्रुत्वेदानीं प्रपद्येथाः स्वकार्य पृषतात्मज // 6 दूतं प्रस्थापयामास द्रुपदस्य निवेशने // 19 क्रियतामस्य नृपते विधिवदारसंग्रहः / ततो द्रुपदमासाद्य दूतः काञ्चनवर्मणः / सत्यं भवति तद्वाक्यमिति मे निश्चिता मतिः // 7 एक एकान्तमुत्सार्य रहो वचनमब्रवीत् // 20 भीष्म उवाच / दशार्णराजो राजंस्त्वामिदं वचनमब्रवीत् / : ततस्तौ निश्चयं कृत्वा तस्मिन्कार्येऽथ दंपती। अभिषङ्गात्प्रकुपितो विप्रलब्धस्त्वयानघ / 21 परयांचक्रतुः कन्यां दशार्णाधिपतेः सुताम् // 8 अवमन्यसे मां नृपते नूनं दुर्मत्रितं तव / ततो राजा द्रुपदो राजसिंहः यन्मे कन्यां स्वकन्यार्थे मोहाद्याचितवानसि // 22 सर्वान्राज्ञः कुलतः संनिशाम्य / तस्याद्य विप्रलम्भस्य फलं प्राप्नुहि दुर्मते / दाशार्णकस्य नृपतेस्तनूजां एष त्वां सजनामात्यमुद्धरामि स्थिरो भव // 23 शिखण्डिने वरयामास दारान् // 9 इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि हिरण्यवर्मेति नृपो योऽसौ दाशार्णकः स्मृतः / नवत्यधिकशततमोऽध्यायः॥ 190 // स च प्रादान्महीपालः कन्यां तस्मै शिखण्डिने / स च राजा दशार्णेषु महानासीन्महीपतिः / भीष्म उवाच / हिरण्यवर्मा दुर्धर्षो महासेनो महामनाः // 11 एवमुक्तस्य दूतेन द्रुपदस्य तदा नृप / कृते विवाहे तु तदा सा कन्या राजसत्तम / / चोरस्येव गृहीतस्य न प्रावर्तत भारती // 1 यौवनं समनुप्राप्ता सा च कन्या शिखण्डिनी।। 12 / स यत्नमकरोत्तीव्र संबन्धैरनुसान्त्वनैः / कृतदारः शिखण्डी तु काम्पिल्यं पुनरागमत् / दूतैर्मधुरसंभाषैर्नैतदस्तीति संदिशन् // 2 न च सा वेद तां कन्यां कंचित्कालं स्त्रियं किल // स राजा भूय एवाथ कृत्वा तत्त्वत आगमम् / हिरण्यवर्मणः कन्या ज्ञात्वा तां तु शिखण्डिनीम् / / कन्येति पाञ्चालसुतां त्वरमाणोऽभिनिर्ययौ // 3 - 1120 -