________________ 5. 187. 1] उद्योगपर्व [5. 187. 27 187 प्रत्याहरंश्च मे युक्ताः स्थिताः प्रियहिते मम // 13 राम उवाच / यदैव हि वनं प्रायात्कन्या सा तपसे धृता। प्रत्यक्षमेतल्लोकानां सर्वेषामेव भामिनि / तदैव व्यथितो दीनो गतचेता इवाभवम् // 14 यथा मया परं शक्त्या कृतं वै पौरुषं महत् // 1 न हि मां क्षत्रियः कश्चिद्वीर्येण विजयेद्युधि / न चैव युधि शक्नोमि भीष्मं शस्त्रभृतां वरम् / ऋते ब्रह्मविदस्तात तपसा संशितव्रतात् // 15 विशेषयितुमत्यर्थमुत्तमात्राणि दर्शयन् // 2 अपि चैतन्मया राजन्नारदेऽपि निवेदितम् / एषा मे परमा शक्तिरेतन्मे परमं बलम् / व्यासे चैव भयात्कार्यं तौ चोभी मामवोचताम्॥१६ यथेष्टं गम्यतां भद्रे किमन्यद्वा करोमि ते // 3 न विषादस्त्वया कार्यों भीष्म काशिसुतां प्रति / भीष्ममेव प्रपद्यस्व न तेऽन्या विद्यते गतिः। दैवं पुरुषकारेण को निवर्तितुमुत्सहेत् // 17 निर्जितो ह्यस्मि भीष्मेण महास्त्राणि प्रमुञ्चता // 4 सा तु कन्या महाराज प्रविश्याश्रममण्डलम् / भीष्म उवाच / यमुनातीरमाश्रित्य तपस्तेपेऽतिमानुषम् // 18 एवमुक्त्वा ततो रामो विनिःश्वस्य महामनाः / निराहारा कृशा रूक्षा जटिला मलपकिनी / तूष्णीमासीत्तदा कन्या नोवाच भृगुनन्दनम् // 5 षण्मासान्वायुभक्षा च स्थाणुभूता तपोधना // 19 भगवन्नेवमेवैतद्यथाह भगवांस्तथा / यमुनातीरमासाद्य संवत्सरमथापरम् / अजेयो युधि भीष्मोऽयमपि देवैरुदारधीः // 6 उदवासं निराहारा पारयामास भामिनी // 20 यथाशक्ति यथोत्साहं मम कार्य कृतं त्वया / शीर्णपणेन चैकेन पारयामास चापरम् / अनिधाय रणे वीर्यमस्राणि विविधानि च // 7 संवत्सरं तीव्रकोपा पादाङ्गुष्ठाग्रधिष्ठिता / / 21 न चैष शक्यते युद्धे विशेषयितुमन्ततः / एवं द्वादश वर्षाणि तापयामास रोदसी / न चाहमेनं यास्यामि पुनर्भीष्मं कथंचन / / 8 निवर्त्यमानापि तु सा ज्ञातिभिर्नैव शक्यते // 22 गमिष्यामि तु तत्राहं यत्र भीष्मं तपोधन / ततोऽगमद्वत्सभूमिं सिद्धचारणसेविताम् / समरे पातयिष्यामि स्वयमेव भृगूद्वह // 9 आश्रमं पुण्यशीलानां तापसानां महात्मनाम् // 23 एवमुक्त्वा ययौ कन्या रोषव्याकुललोचना / तत्र पुण्येषु देशेषु साप्लुताङ्गी दिवानिशम् / तपसे धृतसंकल्पा मम चिन्तयती वधम् // 10 तो महेन्द्रं सह तैर्मुनिभिभृगुसत्तमः / व्यचरत्काशिकन्या सा यथाकामविचारिणी // 24 पथागतं ययौ रामो मामुपामय भारत // 11 नन्दाश्रमे महाराज ततोलूकाश्रमे शुभे / नोऽहं रथमारुह्य स्तूयमानो द्विजातिभिः / च्यवनस्याश्रमे चैव ब्रह्मणः स्थान एव च // 25 प्रविश्य नगरं मात्रे सत्यवत्यै न्यवेदयम् / प्रयागे देवयजने देवारण्येषु चैव ह / स्थावृत्तं महाराज सा च मां प्रत्यनन्दत // 12 भोगवत्यां तथा राजन्कौशिकस्याश्रमे तथा // 26 पुरुषांश्वादिशं प्राज्ञान्कन्यावृत्तान्तकर्मणि / माण्डव्यस्याश्रमे राजन्दिलीपस्याश्रमे तथा। शिवसे दिवसे ह्यस्या गतजल्पितचेष्टितम् / / रामहदे च कौरव्य पैलगाय॑स्य चाश्रमे // 27 - 1117 -