________________ 5. 146. 16] महाभारते [5. 146. 35 बहुना किं प्रलापेन यतो धर्मस्ततो जयः // 16 / ब्रह्मर्षयो ये च सभासदोऽन्ये / एवमुक्ते महाराज द्रोणेनामिततेजसा / / शृण्वन्तु वक्ष्यामि तवापराधं व्याजहार ततो वाक्यं विदुरः सत्यसंगरः / ___ पापस्य सामात्यपरिच्छदस्य // 28 .. पितुर्वदनमन्वीक्ष्य परिवृत्य च धर्मवित् // 17 राज्यं कुरूणामनुपूर्वभोग्यं देवव्रत निबोधेदं वचनं मम भाषतः / ___ क्रमागतो नः कुलधर्म एषः / . प्रनष्टः कौरवो वंशस्त्ययायं पुनरुद्धृतः // 18 त्वं पापबुद्धेऽतिनृशंसकर्मयन्मे विलपमानस्य वचनं समुपेक्षसे। . राज्यं कुरूणामनयाद्विहंसि // 29 कोऽयं दुर्योधनो नाम कुलेऽस्मिन्कुलपांसनः // 19 राज्ये स्थितो धृतराष्ट्रो मनीषी यस्य लोभाभिभूतस्य मतिं समनुवर्तसे / तस्यानुजो विदुरो दीर्घदर्शी / अनार्यस्याकृतज्ञस्य लोभोपहतचेतसः / एतावतिक्रम्य कथं नृपत्वं अतिक्रामति यः शास्त्रं पितुर्धर्मार्थदर्शिनः // 20 दुर्योधन प्रार्थयसेऽद्य मोहात् // 30 एते नश्यन्ति कुरवो दुर्योधनकृतेन वै / राजा च क्षत्ता च महानुभावौ यथा ते न प्रणश्येयुर्महाराज तथा कुरु // 21 भीष्मे स्थिते परवन्तौ भवेताम् / मां चैव धृतराष्ट्रं च पूर्वमेव महाद्युते / अयं तु धर्मज्ञतया महात्मा . चित्रकार इवालेख्यं कृत्वा मा स्म विनाशय / न राज्यकामो नृवरो नदीजः // 31 प्रजापतिः प्रजाः सृष्ट्वा यथा संहरते तथा // 22 राज्यं तु पाण्डोरिदमप्रधृष्यं नोपेक्षस्व महाबाहो पश्यमानः कुलक्षयम् / तस्याद्य पुत्राः प्रभवन्ति नान्ये / अथ तेऽद्य मतिर्नष्टा विनाशे प्रत्युपस्थिते / राज्यं तदेतन्निखिलं पाण्डवानां वनं गच्छ मया साधं धृतराष्ट्रेण चैव ह // 23 पैतामहं पुत्रपौत्रानुगामि // 32 बद्धा वा निकृतिप्रझं धार्तराष्ट्र सुदुर्मतिम् / यद्वै ब्रूते कुरुंमुख्यो महात्मा साध्विदं राज्यमद्यास्तु पाण्डवैरभिरक्षितम् // 24 . देवव्रतः सत्यसंधो मनीषी। प्रसीद राजशार्दूल विनाशो दृश्यते महान् / सर्व तदस्माभिरहत्य धर्म पाण्डवानां कुरूणां च राज्ञां चामिततेजसाम् // 25 - ग्राह्यं स्वधर्म परिपालयद्भिः॥३३ विररामैवमुक्त्वा तु विदुरो दीनमानसः / अनुज्ञया चाथ महाव्रतस्य प्रध्यायमानः स तदा निःश्वसंश्च पुनः पुनः // 26 बयानृपो यद्विदुरस्तथैव / ततोऽथ राज्ञः सुबलस्य पुत्री कार्य भवेत्तत्सुहृद्भिर्नियुज्य धर्मार्थयुक्तं कुलनाशभीता। धर्म पुरस्कृत्य सुदीर्घकालम् // 34 दुर्योधनं पापमतिं नृशंसं न्यायागतं राज्यमिदं कुरूणां राज्ञां समक्षं सुतमाह कोपात् // 27 युधिष्ठिरः शास्तु वै धर्मपुत्रः / ये. पार्थिवा राजसभां प्रविष्टा प्रचोदितो धृतराष्ट्रेण राज्ञा -1072 -