________________ 5. 127. 27 ] महाभारते [5. 128.2 अजितात्माजितामात्यः सोऽवशः परिहीयते // 27 / यदीच्छसि सहामात्यो भोक्तुमधं महीक्षिताम् // आत्मानमेव प्रथमं देशरूपेण यो जयेत् / अलमधं पृथिव्यास्ते सहामात्यस्य जीवनम् / ततोऽमात्यानमित्रांश्च न मोघं विजिगीषते // 28 सुहृदां वचने तिष्ठन्यशः प्राप्स्यसि भारत // 43 वश्येन्द्रियं जितामात्यं धृतदण्डं विकारिषु / श्रीमद्भिरात्मवद्भिर्हि बुद्धिमद्भिर्जितेन्द्रियैः / / परीक्ष्यकारिणं धीरमत्यन्तं श्रीनिषेवते // 29 पाण्डवैर्विग्रहस्तात भ्रंशयेन्महतः सुखात् // 44 क्षुद्राक्षेणेव जालेन झपावपिहितावुभौ / निगृह्य सुहृदां मन्युं शाधि राज्यं यथोचितम् / कामक्रोधौ शरीरस्थौ प्रज्ञानं तौ विलुम्पतः // 30 स्वमंशं पाण्डुपुत्रेभ्यः प्रदाय भरतर्षभ // 45 याभ्यां दि देवाः स्वर्यातुः स्वर्गस्यापिदधुर्मुखम् / / अलमहा निकारोऽयं त्रयोदश समाः कृतः / बिभ्यतोऽनुपरागस्य कामक्रोघौ स्म वर्धितौ // 31 शमयेनं महाप्राज्ञ कामक्रोधसमेधितम् // 46 कामं क्रोधं च लोभं च दम्भं दर्षं च भूमिपः / / न चैष शक्तः पार्थानां यस्त्वदर्थमभीप्सति / सम्यग्विजेतुं यो वेद स महीमभिजायते // 32 / सूतपुत्रो दृढक्रोधो भ्राता दुःशासनश्च ते // 47 सततं निग्रहे युक्त इन्द्रियाणां भवेन्नृपः। भीष्मे द्रोणे कृपे कर्णे भीमसेने धनंजये / ईप्सन्नथं च धर्म च द्विषतां च पराभवम् // 33 धृष्टद्युम्ने च संक्रुद्धे न स्युः सर्वाः प्रजा ध्रुवम् // 48 कामाभिभूतः क्रोधाद्वा यो मिथ्या प्रतिपद्यते / / अमर्षवशमापनो मा कुरूंस्तात जीघनः / स्वेषु चान्येषु वा तस्य न सहाया भवन्त्युत / / 34 सर्वा हि पृथिवी स्पृष्टा त्वत्पाण्डवकृते वधम् // 49 एकीभूतैर्महाप्राज्ञैः शूरैररिनिबर्हणैः / यञ्च त्वं मन्यसे मूढ भीष्मद्रोणकृपादयः / पाण्डवैः पृथिवीं तात भोक्ष्यसे सहितः सुखी // योत्स्यन्ते सर्वशक्त्येति नैतदद्योपपद्यते // 50 यथा भीष्मः शांतनवो द्रोणश्चापि महारथः / समं हि राज्यं प्रीतिश्च स्थानं च विजितात्मनाम् / आहतुस्तात तत्सत्यमजेयौ कृष्णपाण्डवौ // 36 पाण्डवेष्वथ युष्मासु धर्मस्त्वभ्यधिकस्ततः // 51 प्रपद्यस्व महाबाहुं कृष्णमक्लिष्टकारिणम् / राजपिण्डभयादेते यदि हास्यन्ति जीवितम् / प्रसन्नो हि सुखाय स्यादुभयोरेव केशवः // 37 न हि शक्ष्यन्ति राजानं युधिष्ठिरमुदीक्षितुम् // 52 सुहृदामर्थकामानां यो न तिष्ठति शासने। न लोभादर्थसंपत्तिर्नराणामिह दृश्यते / प्राजानां कृतविद्यानां स नरः शत्रुनन्दनः // 38 | तदलं तात लोभेन प्रशाम्य भरतर्षभ // 53 न युद्धे तात कल्याणं न धर्मार्थों कुतः सुखम् / / इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि न चापि विजयो नित्यं मा युद्धे चेत आधिथाः॥ सप्तविंशस्यधिकशततमोऽध्यायः // 127 // . भीष्मेण हि महाप्राज्ञ पित्रा ते बाहिकेन च / 128 दत्तोऽशः पाण्डुपुत्राणां भेदाद्भीतैररिंदम // 40 वैशंपायन उवाच / तस्य चैतत्प्रदानस्य फलमद्यानुपश्यसि / / तत्तु वाक्यमनादृत्य सोऽर्थवन्मातृभाषितम् / यद्भुझे पृथिवीं सा शूरैर्निहतकण्टकाम् // 41 पुनः प्रतस्थे संरम्भात्सकाशमकृतात्मनाम् // 1 प्रयच्छ पाण्डुपुत्राणां यथोचितमरिंदम / ततः सभाया निर्गम्य मन्त्रयामास कौरवः / -1048